|
Читайте также: |
ҚР стандартизациялау мемлекеттік жүйесінің ұйымдық құрылымы:
1. уәкіл етілген стандартизациялау, метрологиялау мен сертификациялау органы, оның территориялық бөлімшелері және ведомствоға қарасты кәсіпорындары;
2.стандарттау саласымен қызметі шектелген ҚР мемлекеттік басқару органдары;
3. жеке және заңды тұлғалар, соның ішінде техникалық комитеттер, стандарттау эксперт – аудиторлар;
4. ҚР стандарттар мемлекеттік қоры.
ҚР мемлекеттік стандарттау жүйесінде әрекеттегі стандарттау нормативті құжаттарға жатады:
а) ҚР мемлекеттік стандарттары;
б) мемлекеттік техника - экономикалық хабар топтастырғыштары;
в) мемлекет аралықтар стандарттар - ГОСТ, техника-экономикалық хабар топтастырғыштары, ережелер және кепілдемелер;
г) анықталған ретте қолданылатын халықаралық, аймақтық және ұлттық стандартта, техника-экономикалық хабар топтастырғыштары, техникалық шарттар, ережелер, нұсқаулар, жайлар, әдістемелік нұсқаулар және стандарттау кепілдемелер;
д) ғылыми-техникалық, инженерлік қоғамдардың және басқа қоғамдық біріктірулердің стандарттары;
е) кепілдемелер;
ж) фирмалық стандарттар;
з) техникалық шарттар;
и) салалық стандарттар.
Стандартизациялау нормативті құжаттардың қойылатын талаптары ғылым, техника және технологиялар жетулеріне негізделуі керек, және ҚР заңнамаларына, қолданылатын техникалық регламенттеріне, халықаралық және аймақтық стандарттардың талаптарына, стандарттау ережелермен кепілдемелердің, өнім қолдану шарттарымен, процестердің, жұмыстармен қызметтердің орындалуларына, шарттар және еңбек тәртібіне қайшылас келмеуі керек.
Стандартизациялау нормативті құжаттарды өңдеу кезеңінде халықаралық техникалық регламенттермен стандарттар немесе олардың аяқтау сатысындағы, тек ҚР қабылданған техникалық нормалармен қоршаған ортаны қорғау жане адамның өмірімен денсаулығының қауіпсіздігі талаптарына сай жағдайлардан тысқары болмаған жобалар қолданылады.
Стандартизациялау нормативті құжаттардың жобаларының қарастыру және ескерпелермен ұсыныстарды дайындау мерзім реті стандарттау мемлекеттік жүйесімен белгіленеді.
Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйе стандарттары (ССБТ) бекітіледі:
- ТМД мелекет аралық стандартизациялау, метрологиялаумен сертификациялау кеңесімен - мемлекеттік стандарттар (МЕСТ);
- лайықты министірліктермен, ведомтстволармен, басқа орталық атқару өкіметтер жүйесімен - салалық стандарттар
- кәсіпорындармен - кәсіпорын стандарттары (СТП);
Еңбек қауіпсіздігінің талаптарын стандарттау жұмысы екі бағытта өткізіледі:
- еңбек қауіпсіздігі талаптарына сай, арнайы стандарттарды өңдеу;
- стандарттарға және арнайы техникалық шарттарға «Қауіпсіздік және еңбек қорғау талаптары» бөлімін қосу.
Стандарттар жүйесін ұйымдық-әдістемелік құру негіздері белгілейді: мақсаттар, өрістету саласын, ЕҚСЖ құрылымын, ЕҚСЖ стандарттарының келістіру ерекшеліктерін; қауіпсіздік және еңбек қорғау саласындағы терминологияны; қауіпті және зиянды өндіріс факторларды топтастыруы; жұмысшы және қызметкерлерді еңбек қауіпсіздігіне оқу реті.
Қазіргі уақытта ЕҚСЖ–інің негізін қалаушы төрт стандарт қолданады: «ЕҚСЖ. негізгі жайлары», «ЕҚСЖ. негізгі ұғымдары, терминдері және анықтамалары», «ЕҚСЖ қауіпті және зиянды өндіріс факторларын топтастыру», «ЕҚСЖ. жұмыс істеушілерді еңбек қауіпсіздігі оқуын ұйыдастыру. Жалпы жайлары.».
Қауіпті және зиянды өндіріс факторлардың түрлерінің талаптарымен нормаларының мемлекеттік стандарттары айқын қауіпті және зиянды өндіріс факторлардың мінездемесін қондырады (түр, әрекет мінез-құлық, сол факторлардың шектеулі мүмкіндігі және оларды бақылаудың әдістері), қасиеттері қауіпті және зиянды заттармен жұмыс істегендегі қауіпсіздік талаптары.
Осы топтастырғыш ішкі жүйе сонымен қатар өзіне қопарылыс қауіпсіздіктігін, өрт сөндірудің және электр қауіпсіздіктігін, радиациялық, дірілдеме және биологиялық қауіпсіздіктігін қамтамасыз ететін жалпы талаптар стандарттарын, сонымен қатар шуылдан қорғаныш, ультрадыбыстың, электр-магниттік өрістің, зиянды заттардың және жұмысшы орнындағы жарықтандырумен әуедегі ортаға талаптар стандарттарын қосады.
Өндіріс жабдықтарына талаптар қоятын стандарттар белгілейді: жалпы жабдықтарға және жабдықтардың бөлек топтарына қоятын қауіпсіздік талаптары, эргономикалық нормалармен талаптар, сонымен қатар осы талаптардың орындалу әдістерін бақылау. Осы стандартта жабдықтарға қойылатын қауіпсіздіктің жалпы талаптары, сонымен қатар жабдықтау нақтылы топтарға қауіпсіздік талаптар стандарттарын құру ерекшеліктері баяндалған.
Ең алдымен стандарттар жоғары қауіп-қатерлі, мысалы, электр техникалық бұйымдар, компресссорлық құрулар, металл кесетін станоктар, жүк көтергіш крандар және п.т жабдықтау топтарына өңделеді.
Өндіріс процестерге қауіпсіздік талаптарының стандарттары: өндіріс процестерге қауіпсіздік жалпы талаптарын, технологиялық процестердің бөлек топтарына қауіпсіздік талаптарын, жабдықтау орналастыруымен жұмысшы орындардың ұйымдастыруын, негізгі материалдар, дайын өніммен өндіріс қалдықтарын сақтау және тасымалдауы және т.б. белгілейді.
Бұл топтың негізгі стандарты болып «ЕҚСЖ. Өндіріс процестер. Қауіпсіздік жалпы талаптары» келеді. Осы стандарттың негізінде әртүрлі технологиялық процестерге қауіпсіздік талаптарының стандарттары өңделген және өңделеді, ең алдымен жоғары қауіп-қатермен және жағдайсыз еңбек жайымен байланысты (метал термиялық өңдеуі, бояу, электрданекелеу, тиеу-түсіру жұмыстары және т.б.).
Жұмыс істеушілердің қорғаныш құралдарына қойылатын талаптар стандарттары: қорғаныш құралдарының топтастыруын, қорғаныш құралдарының бөлек топтарымен түрлеріне конструктивті, эксплуатациялық, қорғаумен гигиеналық көрсеткіштеріне қойылатын талаптарды; және қорғаныш құралдарының бақылау және бағалау әдістерін белгілейді.
Бүл топтастықтың ішіне кіреді: техникалық шарттардың сонымен қатар жабдықтармен қосалқы құрылғыларға қойылатын жалпы техникалық талаптардың; қорғау және сақтандыратын қоршалуларға, блокировкаларға, қорғаныш автоматтарымен сигнализаторларға, өртке қарсы сақтықпен қорғау киімдеріне және қол, бас, бет, дем және есту органдарының жеке қорғаныш құралдарына; сигналдық түстермен қауіпсіздік белгілеріне және басқаларға қойылатын талаптар стандарттары. Бүл жүйе стандарттары барлық мемлекеттік ЕҚСЖ стандарттарының негізгі бөлімін құрастырады. Бүл жүйе ішінде негізгі стандарты болып «ЕҚСЖ. Жұмыс істеушінің қорғаныш құралдары. Топтастыру» келеді.
кәсіпорындардың стандарттары «кәсіпорындардың еңбек қауіпсіздігі стандарттарын өңдеуіне арналған ұсыныстар» негізінде өнделеді. Кәсіпорнында стандарттарды өндеу жұмыстарына жалпы басшылық ететін кәсіпорын бастығы немесе бас инженері, ал ұйымдық-әдістемелік басшылық еңбек қорғау қызметінің қатысуымен жүзеге асады.
Кәсіпорындардың еңбек қауіпсіздігі стандарттары (КСТ ЕҚСЖ) еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесінің (ЕҚСЖ) құрама бөлімі болып келеді. Олар мемлекеттік және салалық стандарттарды қайталамауға тиісті.
Ұйымдық-әдістемелік кәсіпорін стандарттары (КСТ ЕҚСЖ) кәсіпорында еңбек қорғау жұмыстарды ұйымдастыруын, жұмыс істеушілерді еңбек қауіпсіздігіне оқыту және нұсқалауды, жоғары қауіп-қатер объектілерді қадағалау ретін, травматизм себептеріне талдау өткізу ретін, кәсіпорынның конструкторлық және технологиялық құжатнамасына қауіпсіздік талаптарының салу.
Жұмыс істеушілердің жеке қорғаныс құралдарына қойылатын талаптар стандарты (ЕҚСЖ КСТ) бұл құралдардың қорғау және гигиеналық қасиеттеріне талаптарды белгілемейді. Олар тек жұмыс істеушілерді бұл жеке қорғаныш құралдармен қамтамасыз етуін ұйымдастыру және пайдалану талаптарын белгілейді. Кәсіпорын стандарты жеке қорғаныс құралдарын берумен есептен шығару ретін және, олардың қабылдау және байқау ретін және т. б. белгілей алады
Стандарттарды енгізуімен олардың талаптарын орындауын Мемлекеттык стандарттың территориялық жүйелері мемлекеттік еңбек инспекциясымен және еңбек қауіпсіздігіне бақылау жүргізетін басқа мемлекеттік бақылау жүйелерімен бірлесіп жүзеге асырады.
Еңбек қауіпсіздігі заңнамасын бүзған үшін жауаптылық
Айыпты Түлғалар ҚР қауіпсіздік және еңбек қорғау заңнамасын бұзған үшін, ҚР заңдарымен қарастырылған жауапкершілікке тартылады.
Егер кәсіпорында қауіпсіздікпен еңбек қорғау талаптарын бүзушылық оқиғалары болса, онда лауазымды түлғалар жауапкершіліктің мынадай түріне тартылады.
тәртіптік;
әкімшілік;
қылмыстық;
материалдық.
егер еңбек қорғау талаптарын бүзушылық ауыр зардапқа әкемесе немесе әкеле алмаса, тәртіптік жауапкершілікке тартілады (сөгіс, қатаң сөгіс, басқа қызметке ауыстыру.
Қауіпсіздік және еңбек қорғау туралы заңнаманы бұзған үшін айыпты лауазымды түлғаларға артынан айтылады ақшалы айып пұлдары салынады (еңбек және халықты әлуметтік қорғау министірлігнің Департаментінің инспекторларыі, төтенше жағдайлар министірлігінің өнеркәсіп қауіпсіздігімен төтенше жағдайлар комитеті, мемлекеттік санитарлық- эпидемиялық бақылау жүйесі). Ол әкімшілік жауапкершілік. Еер қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелердің бұзулары адамдарды жазатайым оқиғаларға немесе басқа дене зардабына апарып соқса немесе соғалса, айыптылар қылмыстық жауапкершілікке тартылады.
Айыпты лауазымды түлғалар заттық жауаптылыққа тартылады, егер қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелерін бұзу нәтижесінде жазатайым оқиғадан зардап шеккен адамға немесе әлеуметтік сақтандыру жүйелеріне кәсіпорын айқын ақшалы сомалар төлеуге міндетті болса. Бұл ақшалы сомалар айыпты лауазымды түлғалардан жарым-жарты немесе толық өндіріліп алынады.
Өздік бақылауға арналған сұрақтар:
1. Стандарттау нормативті құжаттарды атап өтіңдер.
2. Стандарттау мемлекеттік жүйелердің құрылымын айтыңыздар.
3. Қ ж ЕҚ заңнамаларын бұзуы қандай жауапкершілік түрлеріне әкеліп соғады?
4. қандай мемлекеттік жүйелердің Қ жЕҚ заңнамаларын бүзған үшін айып пұлдар салу құқығы бар?
ЛЕКЦИЯ № I
18 февраля 2000г.
Дата добавления: 2015-01-05; просмотров: 56 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |