Читайте также:
|
У X-XII ст.пачынае складвацца беларускi народ-этнас.Беларуская народнасцьсфармiравалася на аснове трох блiзкiх этнiчных аб'яднанняу:крывiчоу,дрыгавiчоу,радзiмiчау.Яны былi непасрэднымi продкамi беларусау. Кожная народнасць,у тым лiку i беларуская,характарызуецца шэрагам адметных рыс. Сярод iх наiбольш важныя - сумеснае пражыванне на адпаведнай тэрыторыi,адзiнства гаспадаркi,мовы i культуры.Людзi адной народнасцi усведамляюць сваю прыналежнасць да яе i складаюць тым самым народ-этнас.Фармiраванне беларусау было выклiкана з нешнiмi i утутранамi умовамi развiцця Панямоння,Падзвiння,Верхняга Прыдняпроуя,Пасожжа,Палесся i Пабужжа. Над гэтымi землямi у XII-XIII ст.навiсла з захаду пагроза з боку кры-жакоу,а з усходу - вельмi блiзка прадыйшлi татары.Панямонне i Верхняе Па-дняпроуе знаходзiлася далей ад знешнiх ворагау.Таму Наваградская, Менская i Мсцiслауская землi сталi аб'яднальным цэнтрам тэрыторыi беларусау.Выгаднае становiшча Панямоння i Падняпроуя было прычынай перасялення сюды асобных груп падзвiнскага i палескага насельнiцтва.З утварэннем Вялiкага княства Лiтоускага склалiся спрыяльныя умовы для фармiравання тэрыторыi беларусау.Яго ядром стала Наваградская зямля. Устанауленне адзiнай вярхоунай улады у канцы XIII ст. спрыяла росту сувязейпамiж асобнымi беларускiмi землямi.Межы i характар рассялення беларусау у многiм былi прадвызначаны прыроднымi умовамi тых зямель,дзе адбывалася утварэнне iх супольнасцi.Клiмат рэльеф,глебы аказалi значны уплыу на заняткi i побыт мясцовых жыхароу.З цягам часу родная зямля стала спадчынай кожнага беларуса.Важнай рысай у фармiраваннi народнасцi з'яуляецца складанне старабеларускай мовы.
Паступова у мове насельнiцтва панеманскiх,падзвiнскiх,падняпроускiх i iншзямель замацавалiся агульныя рысы. На працягу XIV o- XVI стст. на аснове старажытнарускай мовы развіваліся такія спецыфічныя рысы беларускай гаворкі, як цвёрдае "р" (рабіна, бяроза), "дзеканне" і "цеканне" (дзеці замест детн, цень замест тень), "аканне" і "яканне" (кароль, лебяда), прыстаўныя гукі на пачатку слова (восень замест осень, вобраз замест образ). Фарміравалася гутарковая мова як сродак зносін паміж людзьмі. У лексіку гэтай мовы траплялі запазычанні з польскай, балцкай і некаторых заходнееўрапейскіх моў, што нада-вала ёй спецыфічную афарбоўку.Адметныя рысы беларускай народнасцi праявiлiся i у фальклоры. Гэта вобразы жывельнага свету:хiтрая лiса,мудры кот, прагны воук, баязлiвы заяц.Распаусюдзiлiся вусныя апавяданнi пра дрэвы,кветкi i дэманiчных iстот:русалак,лесавiкоу,дамавiкоу i iнш. Цудоуныя паданнi створаны пра гiстрычныя падзеi на тэрыторыi Беларусi.Значная частка паданняу расказвае аб па-ходжанняу беларусау,iх продкау.Утварэнню беларускай народнасці садзейнічаў і шэраг эканамічных фактараў.Эканамічнай асновай этнаўтваральных працэсаў з'явіліся далейшае развіццё сельскай гаспадаркі (замена двухполля і іншых архаічных форм - ляснога пералогу, ворыва наездам, падсекі - па-парнай зерневай сістэмай трохполля), удасканаленне рамяства (разам з традыцыйнымі рамёствамі__- ганчарнае, ткацкае, бандарнае, сля-сарнйвт-анрацоўка дрэва, косці, металаў і іннгшг растгаўсюджваліся новыя віды рамёсніцкай дзейнасці - выраб паперы, адліўка шкла ў гутах, кнігадрукарства і інш.), пашырэнне гандлю на тэ'рыторыі ад Прыпяці да Заходняй Дзвіны і ад Нёмана да Дняпра.3 папярэднімі этнаўтваральнымі фактарамі цесна звязаны сацы-ьныя фактары. Далейшае развіццё феадальных адносін, паступо-Іае ўсталяванне прыгоннага права садзейнічалі кансалідацыі аматлікіх катэгорый насельніцтва зямель Беларусі ў сацыяльныя рупы з агульнымі п'равамі і абавязкамі для кожнай з іх. Так, розныя сатэгорыі свецкіх феадалаў кансалідаваліся ў шляхецкае саслоўе, Ікому належала вядучая роля ў дзяржаўным кіраванні. Асобным Іаслоўем з'яўлялася духавенства. Фарміраваліся таксама саслоўі пры-'онных сялян і мяшчан - жыхароў гарадоў і мястэчак. Гэты працэс адзейнічаў усталяванню больш шырокіх сувязей у межах кожнага;аслоўя і паміж імі. Так сацыяльныя ўмовы ўплывалі на ўтварэнне беларускай народнасці.
Дата добавления: 2014-12-15; просмотров: 46 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |