Читайте также:
|
На этапе осуществления деятельности малого предприятия работа по охране труда включает следующие основные мероприятия:
· проведение инструктажей по охране труда (ст. 212, 225 ТК РФ, ГОСТ 12.0.004-90, Порядок обучения по охране труда и проверки знаний требований охраны труда работников организаций (утв. постановлением Минтруда России и Минобразования России от 13.01.2003 № 1/ 29));
· создание комиссии (комитета) по охране труда (ст. 218 ТК РФ);
· избрание уполномоченных (доверенных) лиц по охране труда профессиональных союзов или иных уполномоченных работниками представительных органов (постановление Минтруда России от 08.04.1994 № 30); • организация расследования и учета несчастных случаев на производстве и профессиональных заболеваний (ст. 227-231 ТК РФ, Положение об особенностях расследования несчастных случаев на производстве в отдельных отраслях и организациях (утв. постановлением Минтруда России от 24.10.2002 № 73));
· проведение аттестации рабочих мест по условиям труда и сертификации работ по охране труда в соответствии со ст. 212 ТК РФ, приказом Минздравсоцразвития России от 31.08.2007 № 569 "Об утверждении Порядка проведения аттестации рабочих мест по условиям труда", Руководством Р 2.2.2006-05 "Руководство по гигиенической оценке факторов рабочей среды и трудового процесса. Критерии и классификация условий труда" (утв. Главным государственным санитарным врачом РФ 29.07.2005), постановлением Минтруда России от 24.04.2002 № 28 "О создании Системы сертификации работ по охране труда в организациях";
· обязательное социальное страхование работников от несчастных случаев на производстве и профессиональных заболеваний (ст. 212 ТК РФ, Федеральный закон от 24.07.1998 № 125-ФЗ, постановление Правительства РФ от 06.09.2001 № 652 "Об утверждении Правил установления страхователям скидок и надбавок к страховым тарифам на обязательное социальное страхование от несчастных случаев на производстве и профессиональных заболеваний");
· создание и ведение документации по охране труда (ГОСТ 12.0.004-90, Положение об особенностях расследования несчастных случаев на производстве в отдельных отраслях и организациях (утв. постановлением Минтруда России от 24.10.2002 № 73), J_, статистические формы № 1-Т (условия труда) "Сведения о состоянии условий труда и компенсациях за работу во вредных и (или) опасных условиях труда" (утв. приказом Росстата от 26.08.2009 № 184) и № 7-травматизм "Сведения о травматизме на производстве и профессиональных заболеваниях" (утв. приказом Росстата от 07.08.2009 № 163));
· санитарно-бытовое обеспечение работников (ст. 223 ТК РФ, СНиП 2.09.04-87 "Административные и бытовые здания" (утв. постановлением Госстроя СССР от 30.12.1987 № 313));
· оборудование уголка по охране труда (постановление Минтруда России от 17.01.2001 № 7 "Об утверждении Рекомендаций по организации работы кабинета охраны труда и уголка охраны труда");
· обеспечение работников специальной одеждой, специальной обувью и другими средствами индивидуальной защиты, смывающими и обезвреживающими средствами (ст. 221 ТК РФ, Типовые отраслевые нормы бесплатной выдачи работникам специальной одежды, специальной обуви и других средств индивидуальной защиты (по отраслевой принадлежности), Нормы бесплатной выдачи работникам смывающих и обезвреживающих средств);
· финансирование мероприятий по охране труда (ст. 226 ТК РФ);
· обеспечение прав и обязанностей работников малых предприятий (ст. 214, 219, 220 ТК РФ).
Охрана окружающей среды
Охрана окружающей среды на предприятии характеризуется комплексом принятых мер, которые направлены на предупреждение отрицательного воздействия человеческой деятельности предприятия на окружающую природу, что обеспечивает благоприятные и безопасные условия человеческой жизнедеятельности. Учитывая стремительное развитие научно-технического прогресса, перед человечеством встала сложная задача – охрана важнейших составляющих окружающей среды (земля, вода, воздух), подверженных сильнейшему загрязнению техногенными отходами и выбросами, что приводит к окислению почвы и воды, разрушению озонового слоя земли и климатическим изменениям. Промышленная политика всего мира привела к таким необратимым и существенным изменениям в окружающей среде, что этот вопрос (охрана окружающей среды на предприятии) стал общемировой проблемой и принудил государственные аппараты разработать долгосрочную экологическую политику по созданию внутригосударственного контроля за ПДВ. Основными условиями для улучшения экологии в стране являются: рациональное использование, охрана и трата запасов природного резерва, обеспечение безопасности экологии и противорадиационные меры, повышение и формирование экологического мышления у населения, а также контроль над экологией в промышленности. Охрана окружающей среды на предприятии определила ряд мероприятий для снижения уровня загрязнений, вырабатываемого предприятиями:
Выявление, оценка, постоянный контроль и ограничение выброса вредных элементов в атмосферу, а также создание технологий и техники, охраняющих и сберегающих природу и ее ресурсы. Разработка правовых законов, направленных на охранные меры окружающей среды и материальное стимулирование выполненных требований и профилактики комплекса природоохранных мероприятий. Профилактика экологической обстановки путем выделения специально отведенных территорий (зон). Помимо экологической безопасности объекта (охрана окружающей среды на предприятии) не менее важна и безопасность жизнедеятельности (БЖД) на предприятии. В это понятие включен комплекс организационных предприятий и технических средств для предотвращения отрицательного воздействия производственных факторов на человека. Для начала все работники предприятия прослушивают курс по технике безопасности, который инструктирует непосредственный начальник или работник по охране труда. Помимо простой техники безопасности рабочие должны также соблюдать ряд правил по техническим требованиям и нормативам предприятия, а также поддерживать санитарно-гигиенические нормы и микроклимат на рабочем месте. Все нормы и правила экологической и рабочей безопасности должны быть определены и зафиксированы в определенном документе. Экологический паспорт предприятия – это комплексная статистика данных, отображающих степень пользования данным предприятием природных ресурсов и его уровню загрязнения прилегающих территорий. Экологический паспорт предприятия разрабатывается за счет компании после согласования с соответствующим уполномоченным органом и подвергается постоянной корректировке в связи с перепрофилированием, изменениями в технологии, оборудовании, материалов и т.д. Для правильного составления паспорта предприятия и во избежание мошенничества контролирование содержания вредных веществ в окружающей предприятие природе ведет специальная служба экологического контроля. Работники службы участвуют в заполнении и оформлении всех граф экологического паспорта, учитывая суммарное воздействие вредных выбросов в окружающую среду. При этом учитываются допустимые концентрационные уровни вредных веществ на прилегающих к предприятию территориях, воздухе, поверхностных слоях почвы и водоемов
Заключение
Проходя практику в сервисном центре ООО «Логос Груп», я на практических занятиях научился диагностировать поломки серверов компании: HP, IBM, Intel; системных блоков компании: Lenova, Аквариус, Депо; многофункциональных устройств: Kyocera, Samsung; мониторов: Samsung, Acer, LG.
Негізгі функциялар
Берілген талаптарды орындау үшін еңбекті қорғау қызметін келесі функцияларды жүктеу керек:
- жұмыс орындарында зиянды және қауіпті өндіретін факторларды анықтау;
- өндірістік жарақатталудың қауіптік және өндірістік келісімен аурулардың себептерін және күндік анализін өткізу;
- ғимараттардың, құрылыстардың, құрал-жабдықтардың, көліктің және механизмдердің техникалық күшін зерттеуінің еңбекті қорғау бойынша нормативті құқықтың актілерге сәйкес келуіне тексерулерін өткізу;
- кәсіпорынның еңбегін қорғау бойынша «Еңбекті қорғау» бөлімінің коллективтік шартты, келусішілікті құруына қатысу.
Зиянды және қауіпті факторлардың жұмысшыларға әсер етуін төмендететін және болдырмайтын техникалық құралдар.
Зиянды қауіпті факторлардың жұмысшыларға әсер етуін төмендететін және болдырмайтын техникалық құралдарға жатады:
- жеке және коллективті қорғау құралдары;
- әдеттегі тамақты қабылдауды қамтамасыз ету;
- толық сумен қамтамасыз ету;
- әдеттегі канализация және санитарлық эстетика;
- зиянды қалдықтарды тазарту және нейтрализациялау, ауаны кондиционерлеу;
- жарық түсіру және желдетпе;
- жұмысшыларды дірілдерден, сәулеленуден, электрлік және магниттік өрістердіктен қорғау;
- өндірістік бөлмелерде әдетті метеорологиялық шарттарды сақтау (ауа температурасы, оның қозғалуының жылдамдығы, ауаның қысымы, оның ылғалдығы, жылуының бөлулер).
3. Төтенше жағдайдағы халықтың шаруашылық жұмыс объектілердің тұрақтылығы
Төтенше жағдайдағы халықтың шаруашылық жұмыс объектілердің тұрақтылығы бүл жағдайда өзінің функцияларын орындалуының қабілеттілігімен, сонымен қатар жарақаттанған жағдайда қалпына келу қабілеттілігімен анықталады.
Төтенше жағдай шарттарында өндірістік кәсіпорындар өнімді шығаруға, қабілеттікті сақтау керек, ол көлік құралдары, электрлік берілістін жолы және басқа материалдарының құндылығы жоқ үйлестін объектілері өзінің талаптарын нормалауы түрде орындалады қамтамасыз ету керек.
Төтенше жағдай шарттарында объект тұрақтылықты сақтау үшін төтенше жағдайлардың дамуында пайда болатын зиянды және қауіпті факторлардың әсер етуінен қызметшілерді сонымен қатар объектің жақын жерінде тұратын халықты қорғауға бағытталған инженерлік-техникалық, ұйымдастық және басқа шараларды өткізеді.
Төтенше жағдай шарттарында объект жұмыстық тұрақтылығына келесі факторлар әсер етеді: объектің орналасу аймағы, ішкі жоспарлануы және объект территориясының салынуы; техникалық процестердің сипаттамасы (қолдананылатың заттар, құралдардың энергетикалық сипаттары, оның өртке және жарылуына қауіптілігі және т.б.); өндірістік жүргізу жүйесінің сенімділігі және т.б.
Объектің орналасу аймағы, сонымен қатар зақымдалатын факторлардың әсер етудің мүмкілдігін анықтайды (жер селкінулер, су тасқындары, даулдар, көшкіндер және т.б.). Көлік желілері және энергиямен қамтамасыз ету жүйелерді қайталаудың маңызды мағынасы бар. Егер кәсіпорын немесе жүзетін өзеннің қасында орналасқан болса, темір жол және құбыр магистралының қиратылуы жағдайында шикізатты әкелу және дайын өнімін шығару су көлігімен асырылуы мүмкін.
Төтенше жағдайлардың салдарына аймақтың метеорологиялық шарттар елеулі әсер етуі мүмкін.
Салудың ішкі жоспарлануы және тығыздығы объектің территориясындағы салулардың ішкі жоспарлануы және тығыздығы өртің таратылып кетуінің мүмкіндігіне, жарылыс кезінде пайда болатын екпінді тасқынды қоздыра алатын қиратуларға қоршаған ортаға улы заттарды тастау кезіндегі зақымдауға ұшырайтын ошағының өлшемдеріне және т.б. елелеулі әсер етеді.
Объектің айналасындағы салулардың өзгешілігін де еске алу керек. Солай берілген объекттің жаңында қауіпті кәсіпорындардың, соның ішінде химиялық объектте пайда болған төтенше жағдайлардың салдарларын елеулі дәрежеде күшейтуі мүмкін.
Техникалық процестердің спецификациясың зерттей білу, құрал жабдықтардың жарылу мүмкіндігін (мысалы, қысым астындағы жұмыс істейтін ыдыстар) өртер пайда болатын негізгі себептерін, процесте пайдаланатын қатты әсер ететін, улы және радиоактивті заттардың мөлшерін бағалау керек. Сонымен қаттар төтенше жағдайдағы өндірісті тоқтатудың жылдам және апатсыз тәсілін жетілдіру керек.
Техникалық жүйелердің және объектілердің жұмыс істеу тұрақтылығын жоғартудың жолдары. Әртүрлі төтенше жағдайларында электрлік құрылыстар және желістер әртүрлі бұзуларды және қиратуларды алып келуі мүмкін. Олардың нағыз осалдау бөлімдері жерлік құрылыстар (электрлі станциялары, қосалқы станциялары, трансформаторлық станциялар), сонымен қатар электр берілістердің ауа желістері болып табылады. Қазіргі заманғы ірі энергиялық жүйелерде жүйенің жұмыс қабілеттілігін толығымен сақтап отырып, бұзылған электр кездерін ләзде сөндіруге қабілеттілігі бар әртүрлі автоматты құралдар қолданылады. Электр энергиямен қамтамасыз ету жүйесінің тұрақтылығын жоғарлату үшін ең біріншіден электр берілістердің ауа желістерін кабелді (жер астындағы) желістерге ауыстыру түтынушылардың қамтамасыз үшін резервтік желістерді қолдану, объектілердің суырмалы электр генераторлар, электр қозғаланатын автономды резервтік кездерін алдын ала ескерту керек.
14-тақырып. Төтенше жағдайлар салдарын жою.
Дәрістің жоспары:
1. Төтенше жағдайға байланысты ұғымдар.
2. Төтенше жағдайлардың топтастырылуы
3.Табиғи апаттың алдын-алу, салдарын, шығынын азайту шаралары
Тақырыпты бекітуге арналған сұрақтар:
1.Төтенше жағдай салдары қандай?
2.Табиғи апат дегеніміз не?
Әдебиеттер:
1. Н Ә Жүнісбаев және басқалар. «Тіршілік қауіпсіздігі» Алматы. 2007 жыл. ТЖ және АҚ республикалық курсы, ҚР ТЖМ, I және II кітап.
2. «Қ Р төтенше жағдайлар саласындағы заңдары» Алматы. 2007 жыл. ТЖ және АҚ республикалық курсы, ҚР ТЖМ
3. Қ.Т.Жантасов,М. Қ.Жантасов,Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова. «Еңбек қорғау және тіршілік қауіпсіздігі» Алматы.2012ж.
4. С. Арпабаев «Өмір тірішілік қауіпсіздігі» Алматы 2004ж.
5. Приходько Н.Т. «Безопасность жизнедеятельности» Алматы 2000ж.
6. Шубин Г.П. «Гражданская оборона» Москва. 1996г.
7. В.Г. Атаманюк. «Гражданская оборона» М. 1987г.
1.Адамның тіршілік ортасының факторларының әрқайсысы адамның өзіне немесе адам әрекеті, керісінше, ортаға жағымсыз әсер етеді. Ондай жағымсыз әсерлерді табиғи апат, өндірістік авария, катастрофа ұғымдарымен айқындаймыз. Дегенмен ортақ сипаттарына байланысты айтылған ұғымдарды «төтенше жағдай» деп бір сөзбен айтуға болады.
Табиғи апат – кенеттен болған табиғат оқиғасы. Соның салдарынан халықтың қалыпты тіршілік етуі бұзылып, адам, мал және басқа да бағалы заттардың шығынына әкеліп соғатын төтенше жағдай.
Авария – құрал-жабдықтардың, құрылыстың, технологиялық процестің, машина мен механизмдердің істен шығуы. Оның салдары өртке, ауаның, жердің улануында, ластануына, суға батуына т.б. тіршілікке қауіпті жағдайларға әкеліп соғады.
Катастрофа (зұлмат) – көп адамдардың тіршілігіне нұқсан келтіретін, адам шығынына немесе денсаулығына зиян келтіретін, экономиялық және экологиялық шығынға соқтыратын, адамдардың қолымен істілген немесе табиғат апатының, қоғамдағы апаттың салдарынан болған оқиға.
Әр катастрофаның өзіне тән ерекше әсері болады және белгілі бір ортаны бүлдіреді.
Төтенше жағдай – табиғи апаттық, катастрофаның нәтижесінде адам өмірін қиып, немесе денсаулығына нұқсан келтіретін, шаруашылық бөлімдерге, қоршаған ортаға зиян келтіретін, адамдардың қалыпты тіршілігін бұзатын, белгілі бір аумақта болған оқиға.
2.Төтенше жағдайлар үш негізгі сипатына байланысты топтастырылады:
1) Пайда болу (туындау) көзіне байланысты.
2) Қай салаға жататынына байланысты
3) Тарау аймағына (масштабына) байланысты (ТЖ салдары мен оны жоюға жұмылдырылған күш пен материалдық жабдықтар мөлшері)
Бірінші, негізгі сипатына байланысты – яғни туындау көзіне байланысты – төтенше жағдайлар: табиғи, техногенді, қоғамдағы қарама-қайшылық деп топтастырылады.
Екінші негізгі сипаты - қай салаға жататынына байланысты – төтенше жағдайлардың топтастырылуы:
- құрылыстағы төтенше жағдайлар
- өнеркәсіптік төтенше жағдайлар
- көліктегі төтенше жағдайлар
- тұрғын үй саласындағы, коммуналды-тұрмыстық төтенше жағдайлар
- ауылшаруашылығындағы төтенше жағдайлар
- орман шаруашылығындағы
- тасымалдау саласындағы (газ, мұнай құбырлары)
Үшінші негізгі сипаты, масштабына байланысты және салдарын жоюға жұмылдырылған күш пен жабдыққа байланысты ТЖ-дың топтастырылуы:
- бөлімшелік (объект, құрылғы, цех), салдарын жоюға тек сол бөлімше күштері жұмылдырылады;
- жергілікті (қала, аудан, облыс);
- аймақтың (бірнеше облыс, аймақ көлеміндегі);
- ұлттық (Қазақстан Республикасы аймағы)
- жаһандық немесе трансшекаралық (ҚР аумағымен көршелес елдер аумағы)
Табиғи апаттардың алдын-алу, салдарын, шығынын азайту шаралары
Қазақстан Республикасының «Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайлар туралы» заңында табиғи және техногенді төтенше жағдайлардың алдын-алу үшін төмендегідей шаралар белгіленген:
- жағдайды бақылау, ғылыми зерттеу;
- төтенше жағдайға әкеліп соғатын авария, катастрофа, апаттарды болжау және апат мүмкіндігі жөнінде хабарлау;
- мамандарды, халықты ТЖ жөнінде білім алуға бейімдеу;
- төтенше жағдайлардан қорғану шараларын жүргізу.
Айтылған заңда табиғи және техногенді апаттардың қауіпін азайту, шығынын, залалын азайту үшін жасалатын қорғану шаралады айқындалған:
- құрылысты сейсмикалық қауіпке байланысты жүргізу, ғимараттар мен имараттардың сейсмикалық тұрақтылығын арттыру;
- гидротехникалық және инженерлік-геологиялық қорғау шараларын іске асыру;
- транспорттық ТЖ алдын-алу үшін, транспорт қауіпсіздігін сақтау үшін коммуникация жүйелерін жетілдіру;
- радиоактивті, химиялық және басқа қауіпті объектілердегі қорғау шараларын уақытымен жүргізіп отыру;
- өрт жарылыс, эпидемия, эпизотия, ауылшаруашылық және орман өсімдіктері зиянкестері мен ауруларына қарсы шараларды жүргізу;
- басқа да өқілетті бақылау органдарының заңдарына байланысты міндетті шараларды іске асыру.
15- тақырып. Техносфераның негативтік факторлары
Дәрістің жоспары:
1. Негативтік факторлар
2. Тұрмыс ортаның негативтік факторлар
3. Адам организмына және мекендеу ортасына негативтік факторлардың әсері
Тақырыпты бекітуге арналған сұрақтар:
1. Магнит, дауыл дегеніміз не?
2. Ағзаға әсер ететін факторлар.
Әдебиеттер:
1. Н Ә Жүнісбаев және басқалар. «Тіршілік қауіпсіздігі» Алматы. 2007 жыл. ТЖ және АҚ республикалық курсы, ҚР ТЖМ, I және II кітап.
2. «Қ Р төтенше жағдайлар саласындағы заңдары» Алматы. 2007 жыл. ТЖ және АҚ республикалық курсы, ҚР ТЖМ
3. Қ.Т.Жантасов,М. Қ.Жантасов,Е.Н.Кочеров,А.С.Наукенова. «Еңбек қорғау және тіршілік қауіпсіздігі» Алматы.2012ж.
4. С. Арпабаев «Өмір тірішілік қауіпсіздігі» Алматы 2004ж.
5. Приходько Н.Т. «Безопасность жизнедеятельности» Алматы 2000ж.
6. Шубин Г.П. «Гражданская оборона» Москва. 1996г.
7. В.Г. Атаманюк. «Гражданская оборона» М. 1987г.
20 ғасыр орта шеңінде, күннің белсенділігінен бір қатар құбылыстар органикалық жиһанның тәуелді екендігін дәлелдейтін айғақтар жиналды. Осының салдарынан өсімдіктердің өсіп, өнуіне, жануарлардың көбеюі мен балықтардың уылдырық шашуына және адамзаттың жұқпалы ауру тарату мәселесі кеңейе түседі.
Жер бетіндегі тіршілікке күннің радиациясы қатты әсер етеді. Күннің айналуынан белсенді облыстары біресе пайда болып, біресе жоқ болып кетуінен жерортасында магниттік дауылдарды тудырады. Осы кезеңдерге жер бетіндегі магниттік дауылдардың басым көптілігі тәуелді. Ең максималды дауылдардың саны наурыз-сәуір және қыркүцек-қазан айларында байқалады. Магнит деп уақытында жүрек тамыры және жүйке психикасының аурулары қозады, көліктердің апаты 30 пайызға және эпидемияның өсуі көбейеді. Магниттік өрістің өзгеріп отыруынан, сымдар жүйесінде қосымша тоқ көзі пайда болады. М-д кезінде артылған тоқтар энергожүйесі мен кабельді линиялардағы көрсеткішті деңгейінен жоғарлағанын көрсетеді.
Ауа райының өзгеруі атмосферадағы қысымның, температураның және ылғалдықтың өзгеруімен қоса жүреді. Климаттың қалыптасуында желдер басты рөл атқарады. Атмосферадағы ауа қабатының біріне-бірі қосыла келген құйынды мінезді жел тудырады. ҚР Казгидромет халықты алдын ала хабарлап отыратын кездері:
Дауыл (жылдамдығы 32 м/с), теңіз дауылы (қатты жел, теңіздегі толқындардың жылдамдығы 20 с/м асса), боран (жылдам, әрі тез, қысқа уақытты желдің қатаюы 20-30 м/с дейін), қатты жел (14 м/с жоғары), құйын (желдің айналу жылдамдығы 100 м/с), қара құйын (қатты құйын диаметрі 1000 м., жылдамдығы 100 м/с-тан жоғары), жаңбырдың ұзақтығы (үзбей, күнсайын), қатты қар бораны (жауын-шашын мөлшері 20 мм.), қатты дауыл (ұзақтығы 12 сағаттан жоғары, желдің жылдамдығы 15 м/с. жоғары), қатты мұзтайғақ (мұздың қабаты 20 мм. жоғары), бұршақ нөсер, найзағай, үсік (0, оң тәулік температурады), ауа температурасының күрт жоғарлауы мен төмендеуі (ауа температурасының 1-2 тәулік ішінде 10 С өзгерсе), тұман (көріністің нашарлауы 100м. 12 сағат ішінде), шаң-құрғақшылық, ыстық жел (ауа температурасы 25 С, ылғалдылық 30% төмен болса).
Метеорологиялык жағдайлардын адам ағзасына әсер етуі. Организмдітермиялык реттеу. Химиялық заттардың улылығы. Метеорологиялык жағдайларды және оларды өндірісте қамтамасыз ету бойынша шараларды нормалау. Метеорологиялық жағдайлардың. параметр-лерін анықтау. Өндірістік жайларды желдету мен жылытудың жалпы принциптері
2.Тұрмыстық ортаның факторлары мен элементтерінің жиынтығы, адамға тұрмыста көп әсер етеді. Қазіргі заман тұрғын жайы экологиялық деп әлі келе қойған жоқ.: құрылыс құралдарымен қоса, жиһаздардың құрамындағы химиялық және физикалық факторлары ағзаға зиянын келтіреді; пәтердегі ауа алмастыру жүйесі қазіргі талаптарға жауап бермейді, даңғыл тәртібі және микроклиматты бұзады; қоқыстарды тиімді жолдармен жою мәселесі әлі шешілмеді, ғимараттағы ауаның ластану,ауладағымен салыстырғанда 100 есе кем. Ең көп мөлшерде ауаны ластайтын формалдегид – түссіз газ, ол синтетикалық материалдың құрамына кіреді. Оған қоса синтетикалық материалдар винилхлорид, күкірт сутегі, аммиак, ацетон және басқа қосындыларды түзеді. Осының бәрі көздің, дем алу мүшелерінің, бас ауруы мен жүрек айнуына әкеледі.
Өрт қауіпін және жарылғышты заттармен абай болу керек. Олар: еріткіштер, ацетон, бензин, жәндіктерден қорғайтын улы химикаттар, жуып тазалайтын синтетикалық сұйықтықтар, ауа арқылы бумен таралып, ағзаға енуі мүмкін. Газбен жұмыс істейтін құралдардан газдың кеміп қалуынан, және азық-түліктің күйіп қалуынан сақтану керек. Адамға электр өрісі әсер етеді. Теледидардың алдында көп отырғандықтан сәулелену мөлшерін алуға болады.
Шылым шегу денсаулыққа зиянды. АҚШ-та жыл сайын темекі шегуден адамзаттың өлімі 500-5000-ға дейін барады деп есептеледі.
3.Ағзаға әсер ететін факторлар екі топқа бөлінеді, зиянды және қауіпті.
Зиянды – белгілі жағдайларда ауруға әкеп соқтырады. Ал, қауіптілері – белгілі бір жағдайда травмалық зиян келтіреді.
Зиянды және қаіптілер өзара екі топқа бөлінеді. Олар:
- физикалық – барлық қозғалатын, кесілетін, құлайтын, температураның көтерілуі мен төмендеуі, барометриялық қысым; газдану, шудың деңгейі, вибрация, ультродыбыс, инфродыбыс, иондық, электромагниттік сәулелену, ультрофиолет пен ультроқызыл радиация; жарықтың, сәулеліктің пульсациясы, жарықтың жеткіліксіз болуы, жарық кереғарының төмен болуы.
- Химиялық – зиянды заттар, технологияда қолданылатын улы заттар, улы химикаттар; емдік дәрілер.
Биологиялық – бактериялар, вирустар, микроағзалардың ерекше түрлері, қоршаған ортаны биологиялық ластау.
Психофизикалық - өндірістік факторлар ойды қатты зорықтыру, еңбектің біркелкілігі, эмоцианалды зорығу.
1. Зиянды заттарды жалпылама мінездемесі
Зиянды заттар 2 топқа бөлінеді:
- табиғи;
- антропогендік – қоршаған ортаға адамның іс-әрекеті арқылы енеді.
Улы заттар кез келген сұйықтықты көп мөлшерде етіп түзе алады. Уларға әдеттегі жағдайларда және су мөлшерде түзілетін сұйықтықтар жатады.
Зиянды заттардың көп түрлілігіне қарамастан, олардыңтуғызатын сырқаттардың потологиялық процесстері ұқсас келеді.
Адамның ағзасына әсер ететін зиянды заттар:
- жалпы уландыратын – ағзаны уландыратын немесе жеке жүйелерді зақымдайтындар, сонымен қатар бүйрек пен бауырдың потологиясын өзгертеді (көміртек оксиді, қорғасын т.б.)
- тітіркенгіштік – демалу органдарының көздің, өкпенің, тері бездерінің тітіркенуі (хлор, аммиак, азот, оксид т.б.)
- сезімталдық – аллерген тәрізді қызмет атқарады.
- мутагендер – генетикалық кодтың бұзылуына әкеледі, тұқымқуалаушылықтың мәліметтерін өзгертеді.
- канцкрогендік - жаңадан қалыптасқан зияндыларды тудырады (хром, никель, асбест, хош иісті көміртектер)
Мутагендік, канцерогендік заттар репродукцияның міндетке әсер ететіндер алшақтанған химиялық қосындылармен адам ағзасына әсерін тигізеді.
Ағзаға әсері жылдар немесе 10 жылдардан кейін тигізуі мүмкін. Түрлі әсерлері ұрпаққа да әсерін тигізуі мүмкін.
2. Зиянды заттардың ағзаға түсу жолдары
- Дем алғанда өкпе арқылы. Бұл ең қауіпті жолдардың бірі, яғни зиянды заттар жан-жаққа таралатын жасуша ұлпасы арқылы қанға еніп, бүкіл ағзаға таралады.
- Асқазанға тамақ пен ссу арқылы кіреді. Улы заттардың ағзаға енуі гигиеналық ережелерді сақтамағандықтан болады, шылым шегу, кір қолмен ас ішу т.б. мысал үшін, қорғасын – жұмсақ металл, оңай жуылады, ас қабылдау мен шылым шеккенде ағзаға енеді. Ас қорыту мүшелерінде оның құрамы ағзаға кері әсерін тигізуі мүмкін. Химиялық заттардың көбі, бүйрекке енген кезде, аз уақыт ішінде сақталып, заралсызданады. Зақымданбаған тері арқылы. Химиялық заттардың тері арқылы ағзаға таралуы оның суда ергіштігіне байланысты.
3. Зиянды заттардың әрекеттері
Биологиялық тұрғыдан басқа, кейбір заттар адамға фиброгендік әсер етеді. Бұл заттар өкпеге жеткен кезде, пневмокониоз ауруын туғызады.
Зиянды заттармен түйісу арқылы ағзаға еніп, уландырады:
- жалпы улану, удың қанға ену арқылы болады;
- нақтылы – белгілі бір жерде жасушалардың зақымдалуы;
уланудың жүру жолдары:
- ушықтырылған күйде – апаттар мен қауіпсіздік ережелерін сақтамағандықтан;
- созылмалы – аз мөлшерде пайда болып, бірте-бірте ағзада жиналады;
- асқындырылған - ушықтырылған күйде, өте баяу және созылмалы.
Бір удың қайталанған әсерінде байқалғандар:
- сезімталдық – сұйықтықпен араласқанда үлкен әсерін тигізеді де, аллергиялық реакция жүреді;
- үйреншіктік – зиянды заттың ағзаға қайта енгендігінен әсері әлсіз болады.
4. Адам ағзасындағы уларды залалсыздандыру
Біріншіден - удың химиялық құрылымы өзгеріп, ағзада бар, химиялық элементтерімен байланысқа түскенде құрылымы өзгереді.
Екіншіден – сақтауға беру, бұл уақытша қандағы удың айналымын тоқтату.
Үшіншіден –уларды ағзадан шығару. Уларды шығару әдетте демалу мүшелері, ас қорыту мшелері, бауыр, тері, темір арқылы іске асырылады.
Улы заттар ағзаға тигізетін зияндарын 4 топқа бөлуге болады:
1.өте қауіпті; 2.қауіпті; 3.аса қауіпті емес;
4.қауіптілігі өте аз; 5. қатты әсер беретін улы заттар
Осы топқа хлор, аммиак, күкіртті ангедрид, күкірт көміртегі, көміртегі окисі, синильді қышқыл, сынап т.б. жатады. Бұлар апат кезінде атмосфераға жайылып, адамдардың өліміне себеп болады. Осы топтағы зиянды заттарды өндіріп шығаратындар:
Химикалық салалар, мұнай өндіруші, қағаз өндірісі, ас өндіруші сала, су құбырлары болып келеді. Қатты әсер беретін улы заттар улы заттардың уыттығынкөрсететін көрсеткштер:
– алғашқы концентрация – миниралды концентрация жеңіліссіз белгілі бір уақыт қана дөс бермей тұра алады,
– тасымалдаушылықтың шегі – миниралды концентрациядағы қатты әсер беретін улы заттар демалу орталығының тоқтауына байланысты адам тез арада өліп кетуі мүмкін. Мысалы: хлор үшін тез арадағы өлім концентрациясы 5-10 мг\л. Болса ол аммиак 50-500 мг\л болса, жеткілікті.
Дата добавления: 2014-12-20; просмотров: 35 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |
| <== предыдущая лекция | | | следующая лекция ==> |
| ОСНОВНЫЕ МЕРОПРИЯТИЯ ПО ОХРАНЕ ТРУДА НА МАЛОМ ПРЕДПРИЯТИИ | | | Как и в обычной алгебре, для введенных логических операций имеются многочисленные полезные тождества. Приведем основные из них. |