Читайте также:
|
Введение. Шрифты. Типы линий.
1.1. Основные понятия и терминология
Начертательная геометрия — одна из основных общетехнических дисциплин, составляющих основу инженерного образования.
Французский ученый Гаспар Монж (1746—1818), которого по праву считают творцом начертательной геометрии, так определил цели и задачи этой науки:
«Эта наука имеет две главные цели.
Первая — точное представление на чертеже, имеющем только два измерения, объектов трехмерных, которые могут быть точно заданы. С этой точки зрения — это язык, необходимый инженеру, создающему какой-либо проект, а также всем тем, кто должен руководить его осуществлением, и, наконец, мастерам, которые должны сами изготовлять различные части.
Вторая цель начертательной геометрии — выводить из точного описания тел все то, что неизбежно следует из их формы и взаимного расположения. В этом смысле — это средство искать истину; она дает бесконечные примеры перехода от неизвестного к известному; и поскольку она всегда имеет дело с предметами, которым присуща наибольшая ясность, необходимо ввести ее в план народного образования. Она пригодна не толь-ко для того, чтобы развивать интеллектуальные способности великого народа и тем самым способствовать усовершенствованию рода человеческого, но она необходима для рабочих, цель которых придавать телам определенные формы; и именно, главным образом, потому, что методы этого искусства до сих пор были мало распространены или даже совсем не пользовались вниманием, развитие промышленности шло так медленно».
Кроме этого, начертательная геометрия развивает способность абстрактно мыслить, развивает пространственные представления — качества, совершенно необходимые для инженерной практики, для решения прикладных задач.
Являясь теоретической основой инженерной графики, начертательная геометрия ставит целью:
- ознакомить изучающих ее с методами построения изображений пространственных форм на плоскости, т.е. научить составлять чертеж;
- развить способность мысленного воспроизведения пространственного вида изображенного на чертеже предмета, т.е. научить читать чертеж;
- дать знания и необходимые навыки для графического решения задач, связанных с пространственными формами, т.е. научить графически решать задачи по начертательной геометрии.
В процессе изучения дисциплины «Начертательная геометрия» студент должен сформировать следующие компетенции:
- овладеть основными законами геометрического построения и взаимного пересечения геометрических объектов в пространстве;
- готовность к решению инженерных задач, связанных с проектированием, производством и эксплуатацией машин и механизмов;
- способность применять полученные знания для изучения профильных технических дисциплин, а также в последующей инженерной деятельности.
Начертательная геометрия –наука о методах построения изображений пространственных форм на плоскости, излагает способы графического решения за-дач, связанных с телами, имеющими три измерения на плоском чертеже.
Предметы изучения начертательной геометрии:
- изложение и обоснование способов изображения пространственных форм на плоскости;
- решение пространственных задач на плоскости во всем многообразии.
Изображения, построенные по законам, изучаемым в начертательной геометрии, дают информацию о форме изображенных предметов и их взаимном расположении в пространстве, позволяют определить их размеры, исследовать геометрические свойства.
Начертательная геометрия излагает методы точного изображения пространственных предметов на плоскости и основана на методе проекций.
Слово проекция произошло от латинского слова projecere - бросать тень, след. Таким образом, под проекцией предмета на плоскость подразумевается его изображение, «отброшенное» на эту плоскость с помощью проецирующих лучей.
1.2. Краткая историческая справка
Возникновение начертательной геометрии относится к глубокой древности, появление ее обусловливалось потребностями строительства, а несколько позже — развитием искусств и техники.
С развитием методов построения изображений пространственных форм на плоскости связаны имена таких ученых древности, как Эсхил, Анаксагор, Демокрит, Евклид, Витрувий, Птолемей.
Значительных успехов в своем развитии начертательная геометрия достигла в эпоху Возрождения (Лоренцо Гиберти, Леон Баттиста Альберти, Пьеро делла Франческа, Леонардо да Винчи, Альбрехт Дюрер и др.).
Большой вклад в развитие начертательной геометрии внесли французский математик Ж. Дезарг, итальянский архитектор Андреа дель Поццо, голландский математик Гравезандт, английский математик Тейлор, немецкий геометр Лам-берт, английский геометр Вильям Фейрич, французский инженер Фрезье и ряд других.
Практические приемы построения графических изображений с давних времен были известны и в России. Есть основания считать, что графические изображения для нужд строительства применялись в России еще в X-XI вв., а несколько позже они достигли уже известного совершенства (картины художника Рублева, чертежи Петра I, Р. Санникова, И. И. Ползунова, И. П. Кулибина, И. Е. Сафоно-ва, архитекторов Д. В. Ухтомского, В. И. Боженова, М. Ф. Казакова, В. П. Стасова и др.).
Однако творцом начертательной геометрии по праву считается французский инженер и ученый Гаспар Монж (1746—1818). В 1795 г. Гаспар Монж опубликовал свой капитальный труд «Начертательная геометрия». В данном труде он систематизировал и обобщил накопленный годами опыт геометрических построений, метод проекций, ввел понятие «комплексного чертежа». Именно Монжа считают основателем начертательной геометрии, так как он в данном труде, дал название науке и вложил в обобщенную информацию подлинно научный смысл и значение. И эта наука, удовлетворяя требованиям технического прогресса, очень быстро завоевала признание и стала одним изосновных курсов вузов.
В вузах России начертательную геометрию стали изучать с 1810 г. Первым русским профессором начертательной геометрии и крупным ученым-исследователем в этой области стал Яков Александрович Севастьянов (1796— 1849).
1.3 Типы линий, шрифты
Линии. Названия, начертания, толщина линий и основные назначения их на чертежах установлены ГОСТ 2.303–68 (СТ СЭВ 1178–78) и приведены в таблице 3. Толщина s сплошной основной линии принята от 0,5 до 1,4 мм в зависимости от размеров и сложности изображения и от формата чертежа.
Длина штрихов в штриховых и штрихпунктирных линиях зависит от размеров изображения. Штрихи, а также промежутки между ними должны быть по всему чертежу одинаковыми. Штрихпунктирные линии должны начинаться, заканчиваться и пересекаться только штрихами. Центр окружности во всех случаях определяется пересечением штрихов штрихпунктирной (центровой) линии. Если диаметр окружности или размеры других геометрических фигур на изображении меньше 12 мм, то штрихпунктирные линии, применяемые в качестве центровых, следует заменять сплошными тонкими. Осевые и центровые линии должны выходить за границы изображения на 3..5мм.
Таблица 1.1
| Наименование | Начертание | Толщина | Основное назначение |
| 1. Сплошная основная | 
| S | Линия видимого контура Линия перехода видимые Линия контура сечения (вынесенного и входящего в состав разреза) |
| 2. Сплошная тонкая | 
| S/3…S/2 | Линия контура наложенного сечения Линии размерные выносные Линии штриховки Линии-выноски Полки линий выносок и подчеркивание надписей Линии для изображения пограничных деталей («обстановка») Линии ограничения выносных элементов на видах, разрезах и сечениях Линии перехода воображаемые Следы плоскостей, линии построения характерных точек при специальных построениях |
| 3. Сплошная волнистая | 
| S/3…S/2 | Линии обрыва Линии разграничения вида и разреза |
| 4. Штриховая | 
| S/3…S/2 | Линии невидимого контура Линии перехода невидимые |
| 5. Штрих- пунктирная | 
| S/3…S/2 | Линии осевые и центровые Линии сечений, являющиеся осями симметрии для вынесенных или наложенных сечений |
| 6. Штрих- пунктирная с двумя точками | 
| S/3…S/2 | Линии сгиба на развертках Линии для изображения частей изделий в крайних или промежуточных положениях Линии для изображения развертки, совмещенной с видом |
| 7. Штрих- пунктирная утолщенная | 
| S/2…  S
| Линии, обозначающие поверхности, подлежащие термообработке или покрытию Линии для изображения элементов, расположенных перед секущей плоскостью («наложенная проекция») |
Типовые примеры начертания и основного назначения некоторых линий приведены на рисунке 1.1.
Рисунок 1.1
Шрифты. На всех чертежах и других технических документах применяют стандартные шрифты русского,латинского и греческого алфавитов, арабские и римские цифры и специальные знаки.
Размер шрифта характеризуется высотой (h) прописных букв в миллиметрах. Установлены следующие его размеры: 2,5; 3.5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40.
В зависимости от толщины линий установлены два типа шрифта:
тип А с толщиной линии d = 1/14h;
тип Б с толщиной линии d = 1/10h.
Шрифты типа Б по ГОСТ 2.304–81 приведены на рисунке 1.3.
Расстояние между буквами соединения линий которых не параллельны между собой (например Г и А, А и Т и т.д.), уменьшается наполовину, т.е. на толщину d линии шрифта. Для всего текста толщина линий одного шрифта должна быть одинакова.
Рисунок 1.2
Рисунок 1.3.
ФИЛОСОФИЯДАҒЫ ТАНЫМ МӘСЕЛЕСІ
Гносеология гректің гносис - таным, логос - ілім деген сөздерінен шыққан. Шетелдік әдебиетте бұл терминмен қатар эпистемология грекше епистема - білім деген сөз термині қолданылады. Бұл терминмен әдетте олар ғылыми таным теориясы дегенді білдіреді.Таным - адам санасын дамытудың негізі болып табылады.
Таным процесінің заңдылықтарын зерттеу таным теориясы деп атайды. Философия негізгі мәселесін дұрыс немесе бұрыс шешуге байланысты екі түрлі таным теориясы (материалистік және идеалистік) қалыптасты. Сонымен бірге адамның дүниені танып - білу мүмкіндігін жоққа шығаратын бағытты - агностицизм деп атайды.
Танымның субъектісі деп тарихи нақтылы қоғамды, сонымен бірге топтар, әлеуметтік топтар мен жеке адамдарды айтуға болады. Субъект өз табиғатын қызметінде таным объектісі ретінде қарай алады. Танымның объектісі ретінде табиғатты, қоғамды және қоғамдық қатынастарды атау қажет. Олар таным объектісіне субъектілік өндірістің, әлеуметтік және ғылыми қызметі арқылы айналады. Осыдан келіп, объект - субъект, субъект - объект қатынастарының таным процесіне алатын орны, жалпы практикалық табиғатын, даму процесін қарастыруда ролі ерекше екенін көреміз.
Таным процесінің диалектикасы белгілі бір тарихи дәуірде өндірістің, ғылымның даму дәрежесінен білімдеріміздің шағындығы мен мәңгі дами беретін объективтік шындықтың шексіз күрделілігінің, ұшан-теңіз көптігінің арасындағы қайшылықтан көрінеді. Бұл қайшылық біздің білімдерімізді кеңейтетін, тереңдететін және анықтап отыратын ғылымның үсті - үстіне жаңа табыстарға жетуі формасында үнемі шешіліп, жеңіп алынып отырады, бірақ ешқашан да толық жоғалып кетпейді. Мұны танымның субъектісі мен объектісі арасындағы шешуші қайшылық дейді. Ол үнемі практика негізінде шешіліп, онан басқа формада қайта пайда болып отырады.
Сондай - ақ таным процесінің диалектикасы адамның танып білуінің субъективтік формасы мен объективтік мазмұны арасындағы бірлік пен қайшылықтан да айқын көрінеді. Біздің түйсіктеріміз, қабылдауларымыз, түсініктеріміз және ұғымдарымыз бен теорияларымыз - бұлар объективтік дүниенің субъективтік образдары, практикалық қызметтің формалары.
Айналадағы дүниені тану - күрделі, қайшылықты процесс, оған шындықты белсенді, творчестволық бейнелеудің белгілі бір жүйелілігі мен өзара байланысы болып табылатын әр түрлі формалар кіреді.
Сезімдік таным дегеніміз - сезім мүшелері: көру, есту, сезіну және басқалар арқылы жүзеге асырылатын танып - білу. Сезім мүшелері дегеніміз - ол біздің айналамыздағы дүние жайындағы мәліметтер санамызға келіп кіретін бірден - бір қақпалар болып табылады.
Сондықтан таным процесі қандайы да болсын материалдық заттардың сезім мүшелеріне ықпал етуі нәтижесінде туатын әсерлерден басталады. Сезімдік таным негізгі үш формада: түйсіктер, қабылдаулар және елестету арқылы жүзеге асырылады.
Сезімдік таным тек заттар мен құбылыстарды тікелей қабылдаумен ғана танып қоймайды. Сыртқы заттардың сезім мүшелеріне алуан түрлі әрекет етуі нәтижесінде адамның миында белгілі - бір іздер сақталып қалады. Онан әрі бұлар еріксіз немесе әдейі жандануы және адамның бұрын қабылдаған заттарының нақты образдарының тууына физиологиялық негіз болуы мүмкін. Бұл образдар елестету деп аталады.
Танымның тұтас күрделі процесінде бейнелеудің сезімдік және логикалық формалары «таза» түрі де, жеке, бір - бірінен оқшау түрі де көрінбейді. Олар бірігіп, бір - бірімен қабысып, өзара бір-біріне еніп тұрады. Таным ісінің қандайына да болсын белгілі - бір дәрежеде сезімдік, эмпириялық элементтер де, сол сияқты рационалды, теориялық элементтер де кіреді. Таным процесі сезімдік және рационалдық жақтардың диалектикалық бірлігі. Танымның эмпириялық және теориялық деңгейлерінің бір - бірінен мынандай айырмашылықтары бар: оларда зерттеліп отырған объект әр түрлі жағынан қарастырылады, білім әртүрлі әдістер арқылы табылады, оны белгілейтін әртүрлі логикалық формалар. Эмпириялық деңгейде қарапайым пайымдауға қолайлы объектінің сыртқы байланыстары мен қатынастары қарастырылады, тәжірибеден тікелей индуктивтік әдіспен алынған эмпириялық білімнің логикалық формасы ретінде жеке фактіні бейнелейтін жеке ой пікірі,ол білім жаңа теорияны құраудың эмпириялық негізі болады. Эмпириялық деңгейде құбылыс дәрежесіндегі заңдылықтар анықталады. Таным құбылыстан мәнге, бірінші реттегі мәннен екінші реттегі мәнге т. с. с. қарай қозғалады. Сөйтіп, таным заттың ішкі мәніне қарай шексіз тереңдей береді. Ал теориялық деңгейде біздер заттың ішкі байланыстары мен заңдылықтарын, қайшылықтары мен заңдарын ашамыз. Мұны эмпириялық білімді теориялық жолмен өңдеу, белгілі бір принцип бойынша синтездеу арқылы табамыз. Теориялық білімнің логикалық формасы өзара іштей жинақталған абстракциялар жүйесі болып табылады. Зерттеліп отырған объектінің теориясын құру және қолдану танымның теориялық деңгейінің мақсаты. Эмпириялық білімге қарағанда теориялық білімнің қолдану аясы өте кең. Танымның эмпириялық және теориялық деңгейлері өте тығыз байланыста.
Дүние және онымен ұдайы қатынастағы адам үнемі дамуда, қозғалыста болатыны белгілі. Оның заңдылықтарын дәлірек және толығырақ бейнелеу үшін ғылыми таным да үнемі даму мен қозғалуда болуы қажет. Ал материялық дүниенің дамуы белгілі бір заңға бағынады және қайшылықты сипатта болады. Сондықтан таным процесі де қайшылықты және дамуда. Қайшылықтың пайда болуы, шиеленісуі және шиеленісуі - даму процесі дегеніміз осы. Қайшылық проблемалық ситуация дегенді тудырады, ал оны шешу ғылыми танымды одан әрі дамытады.
Ақиқат ‑ танымның негізгі мақсаты. Өйткені таным процесіндегі субъектінің белсенділігіне байланысты қалыптасқан жаңа білім зерттеліп отырған объектіге сәйкес келуі немесе келмеуі керек. Осыған орай ғылым мен философияда ақиқат проблемасы күн тәртібіне қойылады. Шын мәнінде, ақиқат дегеніміз субъекті мен объект арасындағы өзара байланыс негізінде жүріп жатқан әлеуметтік тарихи процесс. Ақиқат біреу, ол объективтік. Объективтік ақиқат деп қоғамдық адам түсінігінде, білімдегі субъектіге, адамға, адамзатқа тәуелсіз мазмұнды айтады. Ақиқат өзінің мазмұны жағынан объективті, ал формасы жағынан субъективті. Сонымен ақиқат дегеніміз объективтік пен субективтік диалектикалық бірлігі. Танымның даму барысында белгілі бір объекті жөніндегі біздің біліміміз тереңдей түседі, сөйтіп, оның субъективтік жағы азайып отырады. Білім объектіге дәлірек сәйкес келеді. Дегенмен білімнің объективтік және субъективтік жақтары ылғи бірлікте болады.
Егер объективтік ақиқат бар болса, онда оны білдіріп отыратын адамның түсінігі сол ақиқатты бірден, толығымен, тұтасынан абсолютті түрде білдіре алмай, тек шамамен салыстырмалы түрде ғана білдіреді. Бұл жерде салыстырмалы ақиқат пен абсолюттік ақиқаттың арақатынасын көреміз.
Зерттеліп отырған объекті жөніндегі толық емес білімді салыстырмалы ақиқат, ал толық және дәл білімді абсолюттік ақиқат деп атайды. Салыстырмалы ақиқат пен абсолюттік ақиқат әлеуметтік, тарихи процесс ретіндегі объективтік ақиқаттың көрініс сәттері. Объективтік ақиқат салыстырмалы-абсолюттік формада ғана өмір сүреді.
Абстрактілі ақиқат жоқ, ақиқат барлық жағдайда нақты ақиқаттың нақтылығы объекті жөніндегі барлық түсініктердің, абстракциялардың синтезінде, бірлігінде
Ақиқаттың өлшемі жөніндегі осы көзқарастың негізгі келістігі мынада: олар образдың санадан тыс және оған тәуелсіз өмір сүретін объектімен үйлесуі жайында мәселе көтермейді.
Сонымен, табиғатты және қоғамды танудағы ең басты принцип – адамдардың әлеуметтік қызметінің мәнін ашып, оның сан қилы қасиеттерін, түрлері мен формаларын, қоғамдық қатынастар мен сананың арақатынасын анықтау қажет. Адамның әлеуметтік мәні қанша бай, терең болса, адам қызметі де сонша көп түрлі болып келеді.
Дата добавления: 2014-12-20; просмотров: 63 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |
| <== предыдущая лекция | | | следующая лекция ==> |
| Лекция 1 | | | Общие указания |