Студопедия  
Главная страница | Контакты | Случайная страница

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатика
ИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханика
ОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторика
СоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансы
ХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника

Мәдениет.

Читайте также:
  1. Тақырып. Саяси сана және саяси мәдениет.

Мәдениетаралық коммуникация ең алдымен тіл арқылы жүзеге асатыны белгілі. Онда түрлі тілдік қауымдастықтар өкілдерінің арасында өзара түсіністікке қол жеткізу үшін тілдік жне мәдени деңгейлерінің шамалас болуы маңызды. Яғни, түрлі мәдениет өкілдері қарым-қатынас барысында лингвистикалықпен қатар экстралингвистикалық факторларға мән беруі тиіс. Мәдениетаралық коммуникацияның тиісті дәрежеде өтуі көп жағдайда жағдаяттық контекске байланысты болады. Белгілі бір коммуникативтік актіде қандай да тілдік құралдардың таңдалып, іріктеліп алынуы сол актінің мақсатына, прессуппозициясына, сонымен бірге нақты сөзжұмсам конвенцияларына (шарттарына) орайлас болады.

Коммуникацияның аталмыш түріне тіларалық және мәдениетаралық аудармалар (ауыс –түйістер) өзекті болады. Олардың екі мәдениеттегі сәйкестігі тілдік бірліктердің прагматикалық мағынасынан туындайды. Ол мағына мәдениетаралық қарым-қатынас барысында оған қатысушылардың тілдік бірліктерді түсіну және қабылдау дәрежесінің әр алуан болуымен байланысты.

Тілдік құралдарының ішінде эмоционалды бояуы қанық, стилистикалық сипаты айрықша лексикалық бірліктер прагматикалық тұрғыдан анағұрлым маркерленген болады. Бұл әсіресе ауызекі сөйлеу стилінде айқынырақ байқалатын құбылыс.

Аталмыш стиль жаппай көпшілікке тән болғандықтан онда экстралингвистикалық белгілер барынша анық көрінеді. Атап айтқанда, бейресмилік, табиғилық қарым-қатынастық сенімділікке негізделуі, сөздердің дайындықсыз бірден жұмсалуы, ауызша диалогтік форманың басым болуы [1, 208].

Күнделікті қарым-қатынас барысында адам қоршаған ортаны тану тәжіриесінен өтетіні белгілі. Ауызекі сөйлеу стиліне эмоционалдық тән десек, ол сөз, интонация, синтаксис, ым-ишара, дене қимылдары арқылы ғана емес, басқа да паралингвистикалық және экстралингвистикалық құралдарымен жеткізіледі. Осы тұста қазақ тілін үйренушілерге өзге мәдениет өкілдеріне лексикалық қорды меңгерту барысында коммуниканттың түрлі әлеуметтік белгілерін (жасы, дәрежесі, діни сенімі, қызметі т.б.) ескере отырып, паралингвистикалық құралдарды тиесінше, қазақ мәдениетінде қалыптасқан формада ұсына білу мәселесіне мән берген жөн. Мысалы, жасы кіші болғанымен қазақ баласы қоластында жұмыс істейтін қызметкерді тұрып қарсы алады.

 

Мәдениетаралық қатынас мәселесінің назары күннен күнге өсіп тұрады.

Ұлттық мәдениет, мiнез-құлықтың шағылысулары коммуникацияның арқасында өрнектеледi. Коммуникацияның нақ сол ауызша және ауызша емес таңбалары салт, мәдениеттi, халық және елдiң сипаттарын қаттырақ бiлдiредi.

Зерттеудiң өзi және аралық мәдениеттi коммуникациялық нормалар байланысының зерттеуі кроссмәдениетті нормалар, этикеттi нормалар, ауызша және ауызша емес аралық мәдениеттi коммуникациялық бiрлiктердiң мiнез-құлығының анық айырмашылығын бередi. Аутмәдениетті нормаларының мiнез-құлықтары шет тiлін және мәдениетін оқып жүргендерге лингвомемлекеттік білімінің және мәдениетаралық компетенцияның құрылу факторының бай қайнар көзі болып табылады.

Ғылым қазiргi мәдениеттер терминнiң көп анықтауларының негiзгiлерін атап өтуге мүмкiндiк бередi. Мәдениет бұл – адамның қоршаған ортаны өзгерту қабілетімен байланысып, осы өзгертулер барысында пайда болатын заттардың жасанды әлемі, символдар, адам арасындағы қарым-қатынас адамның тағдыр характеристикасы болып табылады. Адам арқылы жасалынған және оған байланысты болатын барлық заттар мәдениет болып табылады. Коммуникация және қарым-қатынас адам өмiрiнiң ең маңызды бөлiктерi болып табылады, демек, ол дегеніміз мәдениеттiң бiр бөлiгi. Көп зерттеушiлер мәдениетті әңгімелесуге (коммуникация) жатқызады. Э. Холлдың айтуынша мәдениет бұл коммуникация, ал коммуникация бұл мәдениет.

Адам қоғамында болатын барлық таңбалар және таңбалы жүйелер қандай да бір мәдениетті, социумды құрайды. Әрбір таңбада өткен ұрпақпен қалдырған қандай да бір мағына бейнеленген. Ол дегеніміз кез келген таңбаның өз формасы мен мазмұны болатынын көрсетеді.

Әртүрлi мәдениеттердiң арақатынастары мәдени антропологияда «мәдениет-аралық қарым-қатынас» атауын алды, әртүрлі формаларда пайда болатын екi мәдениеттер арасында қарым-қатынасты бiлдiреді. Бұл айырбас саясатта және адамдардың қарым-қатынас арасында, жанұяда, формалды емес қатынаста бола алады.

Коммуникацияның вербалды және вербалды емес деген екi түрi болады.

Вербалды коммуникация адам өмір қызметтiң кез келген облысында басшылық ететiн сипатын алады. Сөз дұрыс қолдану әр бір мамандықта жетiстiкке жетуінің айырылмас бір бөлігі.

Вербалды емес сөйлесу, дене күйі және дене қимылы тілі болып саналады, өзіне сөздерге тіреспейтін адамның өздік айту белгілерін қосады. Психологтар ауызша емес сигналдардың оқуы тиiмдi қарым-қатынастың ең маңызды шарты болып табылғанын санайды. Неліктен вербалды емес сигналдар қарым-қатынаста сондай маңызды болады?

• адам 70% мәлiметтерді (визуалды) көру каналы бойынша қабылдайды;

• вербалды емес сигналдар шын сезiмдерді және әңгiмелесушi ойын түсiнуге мүмкiндiк бередi;

• әңгiмелесушiге деген бiздiң пікіріміз бiрiншi көрініс ықпалымен жиi қалыптасады, ол, өз кезегiнде, вербалды емес факторлар әсерінің нәтижесi болып саналады - жүрiс, бет әлпетi, көзқарас, киiмнiң стилi және тағы басқалар.




Дата добавления: 2015-04-12; просмотров: 31 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | <== 6 ==> |


lektsii.net - Лекции.Нет - 2014-2024 год. (0.006 сек.) Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав