Емдік туризм дегеніміз жұмыстан бос уақытта күнделікті әдетті жер
с жерде белсенді физикалық және психологиялық демалыс арқылы ағ
лпына келтіру мақсатында белгілі бір уақытқа өз еркімен саяхат жаса
. Гаворецкий, 1997). Мұнда осыған байланысты пайда болатын құбылы
н қатынастар жөніндегі сөздер жетіспейтін сияқты. Мыса
А. Набедрик өзінің диссертациясында емдік туризмге мынадай анық
реді: «... бұл саяхат жасау себебі қаралу, емделу және ағза
абилитациясы болған адамдардың саяхат жасау мен бір жерде болғаны
йда болатын қатынастар мен құбылыстар жиынтығы».
Туризмнің бұл формасының ең басты түрткілері мынадай:
- туристің әбден болдырып кетуі; денсаулық күйінің белгілі бір жерд
лгілі маусымда дәрігер айтуы бойынша демалыс өткізуді қажет етуі;
- демалыстың белсенді сипаты, оның формалары туристің жеке-
білетіне лайық болуы қажет.
Емдік туризмге курорттық туризмді жатқызуға болады. Туризмнің
рінің басты ерекшелігі – курорттық орындардың тауларда, қыратт
ңіз бен көлдер жағалауларында шоғырлануы. Тағы бір ерекшелігі курорттық туризмге көбінесе жасы келіп қалған адамдар қатысады, онын ішінде әйелдер саны басым. Емдік туризмнің тағы бір ерекшелігі – туриз
басқа түрлеріне қарағанда (мысалы, рекреациялық, мәдени-таным маусымға онша тәуелді болмауы және жергілікті сипатқа ие болуы. Мұның себебі – мемлекеттің немесе басқа бір қаржы көзінің қаржымен қолдауы.Танымдық туризм туризмнің басты үш формасының бірі. Танымды туризм туристердің тану қажеттіліктерін қанағаттандырады. Тану болмаса
ризм құры жай бір жерден басқа жерге барып келу болар еді. Туризмнің танымдық формасы көптеген қоғамдық функцияларды орындайды, оларды ішіндегі ең бастысы – тәрбиелік, білім беру, мәдени, саймандық-техникалды функциялар.
Тәрбие функциясы адамның дамуын қалыптастырады Білім беру функциясы айналадағы, туған жерде
лмысты білуге бағытталған. Мәдени функциясы адамды кең мағына тәрбиелейді, белгілі мәдениетке тән ұғымдар мен бейнелерді тану мүмкіндік береді. Саймандық-техникалық функция ел шаруашылы жөніндегі білім береді.
Туристік саяхатта турист әртүрлі мәдени-тарихи орындарды көр
ығады, өз ой-өрісін кеңейтеді, барған жер географиясын,
рихын, мәдениетін, этнографиясын біле бастайды, жергілікті тұрғындарм
тынас жасайды. Осының бәріне сүйеніп, танымдық туризм туристі
зғалыста жетекші рөл ойнайды деп айтуға болады.
Жоғарыда айтылған формалар одан әрі жіктеледі. Осындай жіктелу алу
рлі белгілер мен критерийлерге сүйенеді.
Туристік ағындардың ритмі бойынша туризм жылдық және мезгілдік
болып бөлінеді. Жылдық дегеніміз жыл бойы туристік аудандарға саяхатқа,
демалуға адамдардың барып тұруын айтады.
Мезгілдері мен ырғағына қарай туризм жыл бойындағы (үнемі) және
маусымдық болып бөлінеді. Біріншісі – туристік аудандарға немесе елді
мекендерге туристер жыл бойы біркелкі түрде келсе болады, ал белгілі жыл
мезгілінде келіп тұрса маусымдық туризм деп айта аламыз. Маусымдық
туризмнің өзі жазғы, қысқы және маусымаралық туризм болып бөлінеді.
Туристік саяхатқа қатысушылардың жасына қарай туризм былай бөлінеді:
а) балалар мен жасөспірімдер туризмі; ә) жастар туризмі; б) ересектер
туризмі. Ересектер туризмін орта жастағылар мен қарт адамдар туризміне
бөлуге болады.
Әлеуметтік құрылымы бойынша а) қала тұрғындарының
туризмі;ә) ауыл тұрғындарының туризмі; б) отбасы туризмі болады.
Туристердің сапар желісінде орналасуы бойынша туризмді төмендегідей
бөлуге болады: а) қонақ үй типтес және ә) қонақ үй типті емес туризм.
Туристік саяхат мақсатына қарай туризм келесідей: а) рекреациялық, ә)
экскурсиялық және б) мамандандырылған немесе арнайы туризм болып
бөлінеді. Рекреациялық туризмге емделу және сауықтыру мақсатындағы
саяхат кіреді. Рекреациялық туризм климатпен емдеу, бальнеологиялық және балшықпен емдеуден тұратын курорттық емдеу туризмі мен демалыс үйлері мен пансионаттардағы және спорттық жорықтардағы сауықтыруды қамтитын сауықтыру-спорттық туризміне бөлінеді. Экскурсиялық туризм – табиғаты мен әлеуметтік-экономикалық (антропогендік) тұрғыдан қызықты орындармен танысу мақсатындағы саяхат, бұл басқа аудандарға немесе елдерге саяхат жасау. Арнайы туризм – арнайы бағдарлама және маршрут бойынша өткізілетін саяхат. Әдетте оған мақсаттары немесе кәсіби мүдделері ортақ болатын адамдар қатысады.
Қозғалыс әдісі мен көлік құралдарын қолдану бойынша туризмнің үш
тобы бөлінеді: а) белсенді (көлік құралдарынсыз); ә) пассивті (моторлы көлік құралдарын пайдалануымен, бұл топтың бір бөлігі көлік туризмі деп аталады); б) моторсыз көлік құралдарын қолданатын туризм түрі. Осындай белгілер бойынша жасалған жіктелу, әрине, шартты түрдегі жіктелу екені түсінікті. Мұнда ең басты белгіні тауып анықтау маңызды.
Көлік қызметінің түріне қарай туризм автомобильмен (жеке), автобуспен,
авиациялық (рейс немесе чартер), темір жолмен, теплоходпен (теңіз, өзен, көл кемелері) саяхат жасау болып бөлінеді(елді мекен айналасындағы), аймақтық, жалпымемлекеттік маршруттық
туризм болады. Су туризмінің серуендеу және спорттық түрлері дамып келе жатыр. Туризмнің бұл түріне кіретіндер: су-моторлы спорт, су-шаңғы спорты, каноэда ескекпен жүзу, желкенді кеме спорты және т. б. Туризмнің бұл түрі суға түсу, жағажай туризмімен ұштасады және теңіз, көл, өзен жағасына орналасқан туристік кешендерде кең тараған.
Су астындағы жануарлар мен өсімдікті суретке түсіру, олардың өмірімен
танысу мақсатын көздейтін су асты спорттық туризмі (дайвинг) әйгілі болып келеді. Балық және аң аулау туризмі де барлығымызға таныс.
Соңғы жылдары тау шаңғы туризмі жылдам дамуда. Жақсы дамыған
қызмет көрсету жүйесімен жабдықталған арнайы тау шаңғы курорттары
салынуда. Альпинизм де туризмнің көпшілік түріне айналуда.
Рекреациялық-спорттық туризм түрлері табиғи-аумақтық кешендерге жоғары деңгейдегі талаптарды: өтуге арналған кедергілердің саны мен қиындығы, тау шаңғы трассаларына қойылатын талаптар және т.с.с. қояды. Сапардың ұзақтығына қарай туризм қысқа (демалыс күнгі немесе уикэнд туризмі және көршілес шекара маңындағы туризм) және ұзақ мерзімді болып бөлінеді. Адамдардың үш тәулікке дейін саяхатқа келуін қысқа мерзімді туризм дейді.
62. Туристік қор» және «туристік аудандастыру» түсініктеріне сипаттама. Туристік қор: туристердің рухани қажеттілігін қамтамасыз ететін, физикалық күшін қалпына келтіріп және дамытатын табиғи-климаттық, тарихи, әлеуметтік-мәдени, сауықтыру объектілері, туристік көрсетуге арналған басқа да объектілер.
Әлеуметтік-экономикалық және табиғи туристік қорлар Туристік қор – туристердің рухани қажеттілігін қамтамасыз ететін, физикалық күшін қалпына келтіріп және дамытатын табиғи-климаттық, тарихи, әлеуметтік-мәдени, сауықтыру объектілері, туристік көрсетуге арналған басқа да объектілер.
Әлеуметттік экономикалық туристтік қорларға тарихи мәдени объектілер (ескерткіштер, атақты жерлер,мұражайлар және т.б) және құбылыстар (этногафиялық,саяси,өндірістік және т.б) жатады.Бұл ресурстар бір жағынан материалдық және рухани болып жіктелсе,екінші жағынан жылжымайтын және қозғалатын ресурстар болып топтастырылады.
Тарихи және мәдени ескерткіштер негізгі белгілері бойынша бес түрге жіктеледі:тарихи,археологиялық,сәулет өнері және қала құрылыстық,өнер ескерткіштеріне,дерекнама ескерткіштерңгн бөлінеді.Қозғалмайтын қорларға тарихи ескерткіштер,сәулет өнерінің объектілері,археологиялық және монументтік құрылыстар құрайды.
Әлеуметттік экономикалық туристтік қорларға тарихпен,мәдениетпен және қазіргі адамдардың іс зрекетімен байланысты басқа да объектілерді жатқызуға болады.Мысалы,тамаша салынған спорт кещені,зайуанат паркі,ботаникалық бақтар,ғылыми мекемелер,жоғарғы оқу орындары,өндірістік мекемелер,театрлар,этнографиялық және фольклорлық көз тартарлық көрнекті оындар,халы дәстүрлері.
Табиғи туристік қорлар деп адамның ешқандай қатыспай қалыптасқан қорларын айтамыз.Оларға: флора мен фауна,жер бедері,сулар,климат
Туристік аудандастыру.Туристік аудан дегеніміз аумақтың табиғи және мәдени тарихи кешендері мен экономикалық шарттарын пайдаланып,рекреанттар қажеттіліктерін ең жақсы түрде қанағаттандыруға мүмкіндік беретін,рекреанттарға қызмет көсретуге арнайы мамандандырылған,эеономика жағынан өзара байланысты рекреациялық кәсіпорындардың аумақтық жиынтығы.
Туристік аудандастырудың көптген түрлері болуы мүмкін,сондықтан ауданадстыру дегеніміз бір жерде нақты бір мақсатқа жетуге арналған әдіс болып табылады.
Аудандастыру туризм дамуына қолайлы табиғи жағдайларды аудандастырумен теңдңседң және теңдеспек.ЕУропа мен Ойкуменада бұл жағдайлар бұрын да белгілі болғандықтан,мәліметтер базасынана ақпарат алынып тұрса, аудандастырудың қажеті де жоқ.Ол туризмнің бастапқы кезеңдерінде ғана өте қажетті болған.Ол кезде ақпараттың қыруар көлеммін реттеу,ресурстарды тегістеу қажеттілігі болған.
65. Экологиялық туризм.. (экотуризм) жақын ғана «жасыл» революйия толқынында пайда болды және елдің тұрақты даму концепциясына байланысты ол батыста дами бастады.Арнайы әдебиетте экологиялық туризм табиғи троасы жақсы сақталған аудандарға жергілікті жерлің табиғи және мәдени этнографиялық ерекшеліктері жөнінде түсінік алу мақсатында жасалатын саяхаттар деп анықталады,сонымен өатар экологиялық туризм экожүйелердің біртұтастығын бұзбайды және табиғатты қорғау жергілікті тұрғындар үшін пайда әкелетіндей экономикалық шарттарды қалыптастыратын болды.
- Экотуризмді кейде бұқаралық туризмге қарама қарсы мағынада қарастырады, сондықтан әдеттегі туризмге қарағанда оның негізгі белгілері мынадай:
- Экотуризмнің басты нысандары болатын қайиаланбас табиғи кереметтердің бар болуы;
- Туризм индустриясының жспарлы дамуының арқасында қолданғанмаен, тозбайтын -табиғи және мәдени потенциалды территориянің болуы;
- Басқаларға қарағанда төмен капиталды, материалды жіне энергосыйымдылығының болуы.
- Экотуризмнің күрделі мақсаттарының бірі экологиялық білім беру және экологиялық ойлауды қалыптастыру.
- Бүкіл мелекеттер мен аймақтардың әлеуметтік экономикалық дамуын қолдау;
Экологиялық туризмнің диверсификациясымен бірге оның туризм басқа туризм түрлерімен жанасуы байқалуда.Мысалы,іскерлік сапарлар кезінде өатысушыларжды ұлттық немемсе табиғи этнографиялық саябақтарға барады,жағажайда шомлыып п демалады немесе құры жай таза ауада серуендеп қыдырады.Сөйтіп экотуризм шекараларын табу қиын.
Бүгінгі таңда экотуризм дамыған елдермен қатар дамушы елдерде де сәнге айнала бастады.Экотуризмді белсене насихаттайтын елдерге Колумбияны,Солосон аралдарын, Малайзияны,Уганданы жатқызуға болады.
Дата добавления: 2015-09-12; просмотров: 72 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |