Главная страница | Контакты | Случайная страница Автомобили Астрономия Биология География Дом и сад Другие языки Другое Информатика История Культура Литература Логика Математика Медицина Металлургия Механика Образование Охрана труда Педагогика Политика Право Психология Религия Риторика Социология Спорт Строительство Технология Туризм Физика Философия Финансы Химия Черчение Экология Экономика Электроника

Азақстанның ортағасырлық археологиясы» пәні

1. Ортағасырлық қалалар және қоныстар. Ортағасырлық қалалар мен қоныстардың зерттелуі және негізгі мәселелері. Отырықшы, жартылай отырықшы және қалалық мәдениет орталықтарының аймақтары: Онтүстік Қазақстан, Оңтүстік-батыс Жетісу (Шу, Талас өңірі), Солтүстік-шығыс Жетісу (Іле өңірі), Орталық және Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан. Орта ғасырдағы саяси жағдайлардың әсері. Мал шаруашылығы және жер шаруашылығының ара қатысы. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық қалалар мен елді мекендер туралы тарихи деректер.

2. Ортағасырлық қалалар мен қоныстардың археологиясының зерттелу тарихы. Қазақстанның ортағасырлық археологиясының тарихы. Ортағасырлық археологиялық зерттеулердің негізгі кезеңдері. П.И. Рычков, С.О. Гуляев, Ш.Ш. Уәлиханов, П.И. Лерх, П.И. Паллас, және басқалардың зерттеулрі және іргелі еңбектері. В.В.Батальдтың Орта Азия мен Қазақстанның ортаңасырлық археологиясын зерделеуге қосқан үлесі.

3. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың жер шаруашылығы және мал шаруашылығы мәдениеттері (б.з.д. І – б.э. V ғ.). Қаңлылардың археологиясы, жазба деректері. Жетіасар қойнауы, Отырар-Қаратау бойлары мәдениеттері. Қауыншы мәдениеті туралы мәселе. Алтышар, Томпақ Асар археологиясы. Сырдарияның орта ағысы – Көк-Мардан, Алтын төбе, Ақтөбе т. б. Ескерткіштердің түрлері, қалалардың бөліктері, үй орындары, қоғамдық ғимараттары, қорғаныс қамалдары. Материалды мәдениет.

4. Оңтүстік Қазақстанның ортағасырлық қалалары. VI-XIII ғасырларда Оңтүстік Қазақстанда қалалардың өсу динамикасы. Қалалардың орналасуы. Баба-Ата және Ақтөбе-1 қалаларындағы археологиялық қазбалар. Отырар және Отырар оазисінің ерте ортағасырлық қоныстары, керуен сарайлар. Төрткүлтөбе және қалалар. Отырар туралы жазба деректері. Отырар қаласының топографиялық құрылымы мен стратиграфиясы. Отырардағы археологиялық зерттеулер. Отырар апаты. Қаланың тұрғын үйлері. Қоғамдық ғимараттар.

5. Шу – Талас өнірінің ортағасырлық қалалары мен елді мекендері. Ұлы Жібек жолы және қалалардың пайда болу проблемалары. Соғдылықтар мен түркілердің арақатысы. Талас өңіріндегі қалалар туралы дереккөздер. Көне Тараздың археологиясы. Қаланың абаттандырылуы: монша, су құбырлары. Тараз және оның маңындағы архитектуралық ескерткіштер. Қарахан мавзолейі, Айшабибі, Бабажақатын ескерткіштері. Саз ыдыстарының ерекшелігі және жіктелуі. Оққұм, Тектұрмас, Кіші Барсхан, Садыр Қорған археологиялық қазбалары.

6. V-XIII ғғ. Баласағұн қаласының проблемасы. Тақырып өзектілігі. Баласағұн қалашығының орналасуы туралы. Ақтөбе ескерткішінің стратиграфиясы. «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша Ақтөбе (Баласағұн) қалашығын археологиялық зерттеу. Ескерткішті консервациялау және қайта өңдеу және оны туристік орталыққа айналдыру. Ақтөбе (Баласағұн) қалашығын зерттеу қорытындыларын жариялау.

7. Солтүстік-Шығыс Жетісудің ортағасырлық қалалары мен елді мекендері. Солтүстік-Шығыс Жетісудің географиялық орналасуы. Ортағасырлық Талғар және сол аймақтың қалалары, бекіністері мен керуен сарайлары. Алматы аумағындағы көне қалалар, археологиялық қазбалары. Көне Алмалық қаласының тарихы. Ақсеңгір, Қастек, Шілік, Жақсылық т. б. көне қалашықтардың топографиясы мен типологиясы.

8. Орталық Қазақстанның қалалары мен елді мекендері. Кейінгі ортағасыр қалаларының кезеңделуі. Алтын Орда қалалары. Сарайшықтың археологиялық қазбалары. Тұрғын үйлер. Қоғамдық құрылыстар. Қазақ хандығы және Сырдария маңындағы қалалар – Сүткент, Сайрам, Сауран, Сығанақ, Яссы, Отырар. Ежелгі Яссы археологиясы. Шавгар-Яссы-Түркістан. Чары, Аспара және Күлтөбе қазбалары. Материалдық мәдениет. Кейінгі қалалар саны, типологиясы, топографиясы. Әлеуметтік қатынастар. Қала тұрғындарының демографиясы.

9. Қазақстан аумағындағы ортағасырлық архитектуралық ескерткіштер. Оңтүстік Қазақстанның архитектуралық ескерткіштері. Айша бибі, Бабажа-Қатын кесенелері. Архитектуралық композициялар. Архитектура және исламның ықпалы. Қожа Ахмет Иассауи кесенесі және Орта Азия архитектурасы. Есімхан, Рабиа Сұлтан Бегім кесенелері. Алаша хан, Жошы хан, Домбаул сағаналары, олардың салыну кезеңдері. Қозы – Көрпеш ескерткішінің архитектуралық ерекшелігі.