Читайте также:
|
Халықаралық экономика және дүниежүзілік шаруашылық.
Тақырып. Дүниежүзілік шаруашылық және оның даму тенденциясы.
Дүниежүзілік шаруашылықтың мәні және оның пайда болуының негізі.
Дүниежүзілік шаруашылық – ұлттық шаруашылық жүйесі, бұл бір-бірімен еңбек, тауарлы-экономкалық, қаржылық, ғылыми- техникалық, саяси және басқа халықаралық қатынастармен байланысты
Осы шаруашылыққа дамыған және дамушы елдер енеді. Әлемдік шаруашылықты қалыптастыру тауарлы айырбастау, сауда дамуымен бір мезгілде қалыптасуымен ХVІ-шы ғасырдың аяғы мен ХХ-шы ғасырдың басына дейін жалғасып, үш жүз жылдан астам уақытқа созылады.
ХVI-шы ғасырдың соңында пайда болған ұлттық мемлекеттер арасындағы тауар айырбасы ХХ-шы ғасырдың басында жалпы дүниежүзілік сыйпатқа ие болды.
Бүгінгі күні әлемдік шаруашылық құрылымына ерекше жеті өндірісі дамыған индустралды елдерден тұратын топтарға бөлінеді, олар: АҚШ, Канада, Жапония, Германия, Франция, Италия және Англия және әртүрлі даму деңгейі әр дәрежедегі бір қатар дамушы елдер де жатады.
Статистиканың куәландыруына қарағанда, «үлкен жетілік» елдердің көп экономикалық мүмкіншілігі барлығын байқатады. Ондағы тұрғындар жалпы алғанда 650 млн. адам болып, әлем халқының 12 пайызынан астамын құрайды.
Осы «жетілік» үлесіне дүниежүзілік жалпы ұлттық өнім мен өнеркәсіп өндірісінің 50 пайыздан артығы, ауыл шаруашылығы өнімінің 25 пайыздан астамы келеді. Дүниежүзінде тұратын халықтың орташа тұрғынымен салыстырғанда, «жетілікке» енетін елдердің бір тұрғынына 4-4,5 еседен артық азық-түлік келеді екен.
Жоғарыдағы жетілікке енетін елдерге өндірістік қатынастары өте жақын болып, «жаңа индустриалды елдер» тобын құрайтындар жатады. Оларға: Бразилия, Мексика, Аргентина, Оңтүстік Корея, Гоконг, Тайвань, Сингапур жатады.
Бұл елдердің дамуына ірі шетел инвестициясы-әсіресе, американ, жапония, батыс-еуропаның капиталдары-көмектесті. Соның арқасында өнеркәсіп өндірісі саласында ірі құрылыс жобалары жүзеге асты.
Экономикалық дамуы жағынан екінші деңгейде Таяу Шығыстағы мұнай өндіруші елдер: Кувейт, Біріккен Араб Әмірлігі, Сауд Аравиясы жатады.
Өнеркәсіптік қатынастары аса дамымаған топқа 40-қа жуық елдер енеді- бұл Индия, Пакистан, Египет, Индонезия, Иран, Иран, Турция, Алжир, Венсуэла, Ливия.
Дүниежүзілік шаруашылық аясында өтпелі кезеңнің экономикалық дағдарысынан шыға бастаған елдер де талпынып жасауда. Нарықтық қатынастарға талпыныс байқатқан. Шығыс Еуропа және ТМД елдері тартылуда.
Соңында, әлемдік шаруашылықтың үлкен көлемін – жүз қырық елден астамы Азия, Африка, Латын Америкасы және Океания, 3,2 млрд қалқы орналасқан елдер дамымаған елдер қатарын құрайды. Жоғары дамыған елдердің индустриалды дәрежеден постиндустриалды (ақпаратты) қоғамға өтуіне олардың даму деңгейі тым төмен көрінеді.
Халықаралық еңбек бөлінісінің теориясы мен ақиқаты және елдердің өзара байланысының өсуі.
Дата добавления: 2015-01-30; просмотров: 34 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |