Читайте также:
|
Просування англійців у Ірані та Середньої Азії (1918 р.) створило, на їх думку, умови для ліквідації незалежності Афганістану.
Англійці використовували пануючий в Афганістані режим еміра Хабібулли для придушення антиколоніальних виступів‚ а також для підтримки антирадянських сил у Середній Азії. Проанглійська політика режиму Хабібулли викликала глибоке невдоволення в країні. В опозиції цій політиці знаходилися діячі, які підтримували молодоафганські ідеї (модернізація країни), та деякі впливові представники консервативної орієнтації. З настроями останніх були солідарні й так звані староафганці, котрі виступали за обмеження іноземного впливу під гаслами "захисту мусульманської старовини", недопущення будь-яких змін. Опозиційні настрої посилилися в умовах зростаючих економічних труднощів, пов’язаних із погіршенням умов для афганської зовнішньої торгівлі. Скорочення митних надходжень влада еміра намагалася компенсувати введенням нових податків, що погіршило становище населення. Різке невдоволення в армії викликало зменшення платні офіцерам і солдатам.
У лютому 1919 р. еміра Хабібулла вбили змовники. Після короткої сутички претендентів на владу трон дістався одному з синів Хабібулли — Аманулла-ханові, тісно пов’язаному з рухом молодоафганців і підтриманому населенням Кабула та армією. Сівши на троні‚ Аманулла намагався досягти незалежності країни і провести деякі внутрішні реформи.
28 лютого 1919 р. Аманулла-хан проголосив незалежність Афганістану. Було підвищено платню солдатам, заборонено відкупи на збір державних податків‚ ліквідовано внутрішні митниці. Владу нового еміра було визнано в країні повсюди.
Уряд Афганістану звернувся до британських властей в Індії з пропозицією переглянути англо-афганські стосунки на основі рівноправності сторін. Відповідь‚ яка надійшла лише через півтора місяці, містила фактичні вимоги виконувати умови старих кабальних договорів. Діяльність колоніальної влади в Індії вказувала на те, що Англія готує війну проти Афганістану.
У цей відповідальний період повною мірою розкрили своє значення ті якісно нові умови, в яких відбувалася національно-визвольна боротьба Афганістану.
У травні 1919 р. Англія розв’язала загарбницьку війну проти Афганістану. Завдяки чисельній перевазі та кращій технічній забезпеченості агресори вдерлися на територію Афганістану, намагаючись здійснити наступ на Кабул.
Афганська армія чинила впертий опір агресорам. Активну підтримку афганським військам надали пуштунські племена‚ які проживали на індо-афганському кордоні. Вони підняли повстання проти англійських колонізаторів і здійснили рейди на територію Індії.
Відтак Англія змушена була піти на перемир’я, а 8 серпня 1919 р. підписати в Равалпінді англо-афганський попередній мирний договір, в додатку до якого визнала незалежність Афганістану. Після підписання радянсько-афганської угоди 1921 р. Розширюючи свої міжнародні зв’язки, Афганістан установив дипломатичні відносини також з іншими державами Європи та Азії.
Договори про дружбу було підписано між Афганістаном і сусіднім Іраном‚ Туреччиною. У 1926 р. Аманулла прийняв титул падишаха.
Король Аманулла розпочав здійснення реформ‚ спрямованих на модернізацію країни. Це викликало сильний опір з боку духовенства і племінних вождів. Але в жовтні 1929 р. їхнього лідера було скинуто‚ і королем обрано Надір-шаха‚ двоюрідного брата Аманулли. У 1931 р. Надір-шах прийняв конституцію‚ яка закріплювала в країні пануючий режим. У 1933 р. влада перейшла до Закір-шаха. Він продовжив помірковану зовнішню і внутрішню політику.
Тақырып. КЕБ туралы өндiрiстiң процессуалдық әрекеттердi жүзеге асырудың тәртiбi
Кедендік инфракүрылымның көптеген аныктамалары болға-нымен оны түсіну үшін ғылымда калыптаскан «инфрақұрылым» деген түсінікті ескеру керек.
Инфрақүрылымның әр түрлі үйымдастыру құрылымы мен функционалдық қолданысына қарай оны 4 үлкен салалық топқа бөлуге болады:
- өндірістік инфрақұрылым - тікелей өндірістік үдерістің сыртқы шарттарын қамтамасыз ететін салалар кешені (жүк көлігі, көтерме сауда, қойма шаруашылығы, байланыс жүйесі, ақпараттық-консультативтік кызмег көрсету, іскер-лік қызмет саласы және т.б.)
- элеуметтік инфроқұрылым - жұмыс күшінің ұдайы өндірісімен байланысты салалар кешені (денсаулық сақтау, білім беру, бөлшек сауда, жолаушылар көлігі, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, коғамдық тармақталу саласы, бос уақытты ұйымдастыру және т.б.)
- институционалдық инфрақұрылым - ұлттық шаруа-шылыкты дамытуда нақты тиімді макроэкономикалық пропорцияларды қолдайтын, экономиканы реттеуді жүзеге асыратын салалар және ғылым, басқару жүйесі, құқьқ қорғау мен қорғаныс салаларындағы қызметтер кешені (мемлекеттік басқару органдары, оның ішінде экономиканы реттейтін аппарат, кредит-қаржы саласы, кұкык қорғау қызметі және т.б.).
- экологиялық инфрақұрыльм - қоғамдық өндірісті дамытуға экологиялық жағдай жасайтын және қоршаған ортаны адамдардьң экономикалық іс-әрекеттерінің жағымсыз әсерінен қорғайтын инженерлік құрылыстар мен қызметтер саласының кешені.
Осы келтірілгендерден мынаны тұжырымдауға болады: инфрақұрылым - өндірістің дұрыс жүмыс жасауына және адам-дардың жақсы өмір сүруіне жағдайлар жасайтын өндірістік сала-лар кешені.
Кез келген өндіріс пен қызмет түрлерінің экономикалық-элеуметтік тиімділігінің денгейі, қызметкерлердің интеллектуал-дық, шығармашылық және іскерлік қабілеттерінің жүзеге асуы осы шарттардың болуына, олардың даму деңгейі мен сапасына байла-нысты. Сондықтан инфрақұрылымға қосалқы, көмекші ретінде мән беретіндердің көзкарастарын дұрыс деп айту қиын.
Сонымен қатар инфрақұрылымньң материалдық-техникалық жабдыктау, көтерме сауда сияқты салаларының өндірістік аппарат ретінде қойма және тоңазытқыш шаруашылығы, базалары, элеваторлары, байланыс тораптары мен есептеу техникалары, су шаруашылығы, сорғы және тазарту станциялары, жер өндеу, суару және кептіру жүйелері бар.
Инфрақұрылымдық салалар накты өндіріске қызмет жасап, ақтық нәтиженің өсуіне әсер етеді. Сондықтан ірі каржы салымда-рын тек материалдық өндіріс салаларына ғана салмай, өндірістік өнімдерді өте тиімді пайдалануга мүмкіндік беретін тізбектерді де кеңейтіп дамыту қажет.
Инфрақұрылымды экономикалық категория ретінде түсіну мынаны көрсетеді: біріншіден, инфрақұрылымдық қызмет - бұл істің кез келген түрі емес, ол нақты тұтынушының сұранысын қанағаттандыруға бағытгалган.
Екіншіден, инфрақұрылым саласында қызмет көрсететін еңбек белгілі бір тұтынушыльқ құнға айналады, ал бұл инфрақұрылымды нақты тұтынушының сұранысын қанағаттандыратын еңбектің тиімді нәтижесін тұтынуга байланысты адамдардьң экономикалық қатынасы ретінде қарастыруға негіз береді.
Кеден қызметінің жұмысын жабдықтайтын инфрақұрыльм элементгері В.Т. Драгановтың редакциясымен шыққан «Кеден ісінің негізі» деген оқулықта 3 топка бөлінеді.
Бірінші топқа кеден органдарының жұмысына жақсы жағдай жасайтын, тауарларды кедендік режимдерге орналастыратын және жолаушыларға қызмет көрсететін объектілер жатады. Олар әкімшіліктің үй-жайлары, өткізу пункттері мен терминалдар, әр түрлі қоймалар, бажсыз сауда дүкендері, көлік құралдары, арнайы жабдықталған объектілер, вокзалдар мен әуежайлардағы кедендік бақылау аймактары.
Бұл объектілер кеден органдарыньң материалдық-техникалық базалары.
Екінші топка кедендік процедуралардың жузеге асуын бақылайтын кедендік бақылаудьң техникалық құралдары, кедендік сараптаманың, байланыстың техникалык кұралдары; кедендік режимдердің бұзылуын бақылайтын жүйелер, валюталық бақылауды жүргізетін құралдар және т.б. жатады.
Үшінші топты кеден органдары мен ұйымдары кадрларының іс-әрекетін үнемі дамыту үшін материалдык, тұрмыстық, мәдени және басқа да әлеуметтік жағдайлар жасауға арналған әлеуметтік инфрақұрылым құрайды. Бұл сала оларға қажетті қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді. Мұның бәрі кеден органдарында істейтін адамдардың өмір сүру деңгейіне, олардың жан-жакты дамуына және кәсіби деңгейлерінің өсуіне әсер етеді. Бұл функцияларды оқу орындары мен орталыктары, үй-жай дайьндау қызметі, қоғамдық тамақтану, денсаулық сақтау мекемелері, спорт кешендері және т.б. орындайды.
Сонымен бірге әдебиеттердегі кеден ісі инфрақұрылымының анықтамасы толық берілген деп айтуға болмайды. Біздің пікіріміз-ше, бұл анықтамада шекараға жеткізілген коммуникациялар көрсетілмеген. Егер де «Қорғас» кеденінде халықаралық стан-дартқа сай автомобиль жолдары салынбаса, онда кеденде істейтін кеден қызметкерлерінің жұмысы киындайды. Кеденнің шекарадан өткізу қабілеті күрт төмендеп, көптеген автомобильдер жүктерімен кеденде тұрып қалады. Мұның бәрі, әрине, бюджетке түсетін қаржының да көлемін азайтады. Сондықтан, шекараға жақын автомобиль жолдары мен теміржолдарды, құбырлар мен электр жүйелерін сыртқы экономикалық қатынасқа қызмет ететін кеден ісінің инфрақұрылымына толығымен жаткызуға болады.
Кедендік инфрақұрылымның анықтамасында оның күр-делілігін және тармақтануын өте маңызды деп санауға болады. Соңғы жылдары республикада әлемдік стандартқа сәйкес келетін кеден қызметкерлерінің өмір сүруі мен жұмыс жасауына жақсы жағдай жасайтын тұрғын үй коммумалдық, қызметтік-өндірістік кешендер салынды. Кеден қоймалары, жабық автотұрақтар, кеден зертханалары, медициналық пункттер, конференция залдары және т.б. жаңадан дұрысталып жабдықталған.
Мұндай күрделі объектілерді салу көп қаражатты талап етеді, бірақ олардың жұмысы шаруашылыкта көп пайда алуға мүмкіндік береді. Сондықтан біраз қаржыны осы объектілерді дамыту үшін алынған қаражаттан қайта қаржыландыру керек.
Кеден органдары мемлекет тарапынан орталыктандырылған материалдық-техникалық жабдықтармен, әр түрлі көліктермен, оның ішінде вертолеттер, теңіз және өзен катерлері және қару-жарақтармен де қамтамасыз етілді. Алайда, кеден органдары мен мекемелері әлі де біраз талапқа сай жабдықталмай келеді.
Қызметтік-өндірістік қолданыстағы үй-жайлар жетіспейді, біраз үй-жайларды кеден органдары жалға алады. Шекарадан өткізетін пункттердің көп бөлігі уақытша схемамен жасалған. Бұлар кеден қызметкерлеріне толығымен қажетті жағдайды жасай алмайды. Сондықтан бүл уақытша жасалған объектілерді тұрақты объектілермен ауыстыру қажет.
Кедендік бақылауда, әсіресе қашықта орналасқан пункттерде алдыңғы қатарлы техникалық құралдар, байланыс құралдары жетіспейді. Осының бәрі тауарларды кедендік ресімдеуден тез өт-кізіп, тауарлар мен көлік құралдарын сапалы бақылауға мүмкіндік бере алмайды.
Осының салдарынан кеден қызметкерлерінің көп уақыты бақылау және ресімдеу жұмысына кетеді, нәтижесінде тауарлар мен көлік құралдары кедендік аумақта ұзақ уақыт тұрып қалып, сыртқы сауданың тиімділігі төмендейді.
Осы керсетілген фактілер кеден ісінің инфрақұрылымын ұйымдастыру мәселелерінің әлі де қарқынды дамып келе жатқанын көрсетеді. Сондықтан ол кеден ісін тиімді жүзеге асыру қажеттілігінен артта қалып келеді.
Тауарларды кедендік ресімдеуді тездетіп, сыртқы экономика-лык қатынасқа катынасушылар көліктерінің шекарада тұруын азайту, үстеме шыгындарды кеміту, олардың дамуына қолайлы жағдай жасау қажетті.
Тауарлар мен көлік құралдары ҚР шекарасыман өткізілгеннен кейін тауарды әкелуші тұлға тауар мен көлік құралдарын, оларға қоса кезекті құжаттарды өткізу пунктгерінде тұрған кеден органының қызметкеріне тапсыруы кажет. Кеден кодексі бойын-ша кедендік шекарадан тауарлар мен көлік құралдарын өткізетін жерлер мыналар:
1) әуе көлігімен - ҚР кедендік аумағында жүкті түсіретін, не болмаса басқа келікке артатын бірінші порт;
2) теңіз келігімен - ҚР кедендік аумағында жүкті түсіретін, не болмаса басқа келікке артатын бірінші порт;
3) көліктердің, баска түрлері - жүріс жолында түрі ан бірінші кеден органы;
4) құбыр және электр жүйесімен - кеден ісі мәселелері жөніндегі өкілетті органмен келісілген коммерциялык есеп құралдары орналасқан жерлер.
Жіберетін пункттерді қажетгі құралдармен жабдықтау жібере-тін пункттер инфрақұрылымының құрамдас бөлшегі болып табылады. Кеден органдарышың инфрақұрылымын қалыптастырудың негізгі шарттарының бірі мемлекеттік шекараны шарттық-құкықтық анықтау болып табылады. Шекараның кедендік болып табылуы мемлекетгік шекараны шарттық--құкықтық мойындауға немесе мойындамауға байланысты. Тек мемлекеттік шекара ғана кедендік аумақтың шектері, сәйкесінше, елдің кедендік шекарасын да анықтайды.
Кедендік шекара тұруы мәселенің шешілуіне байланысты құқық бұзушылық квалификациясы жүзеге асырылып, кеден объ-ектілерін орналастыру, тауарларды шекара арқылы өткізу, оларға баж және салық салу, экономикалык саясат шараларын қолдану тәртіптері орнатылады.
Қазақстанның басқа мсмлекеттермен арасындағы шекарасының ұзындығы 13034 км, оның ішінде Ресеймен - 6023 км, Өзбекстанмен - 2163 км, Қытаймен-1730 км, Қырғыз Республикасымен-1053 км, Түркіменстанмен - 345 км. Каспии тенізіндегі шекараның ұзындығы 1730 км, Бүгінгі күні барлық көрші мемлекеттермен шекара мәселесі шешілген, тек Қырғыз Ресмубликасымен аздаған аумақ мәселелері бар, бірақ та жуыр арада бұл мәселе де шешіледі.
Шекараны толық анықтап алуды Қазақстан, Рессй, Веларусь арасында 2010 жылы құрылған Кеден одағының талаптары керек етеді. Бұл үш мемлекет арасындағы келісімдер бойынша ішкі ке-ден бекеттері жойылып, барлық экономикалық қауіпсіздікті қорғау сыртқы шекараға көшеді. Сондықтан біз Кеден одағына кірмеген мемлекеттер - Қытаймен, Өзбекстанмен, Қырғыз Республикасы-мен,Түркіменстанмен шекараны (кедендік аумақты) нық бекітуіміз керек және осы шекараларда жаңадан кедендік инфрақұрылым объектілері салынып, коммуникациялар тартылады.
Сондыкгган кедендік иифрақұрылым барлык, кеден ісінің кұрамдас бөлігі ретінде өзінің дамуына баса көңіл аударуды талап етеді.
Әлемдік тәжірибеге көз жүгіртсек, бүгінгі танда әлемде ке-дендік инфрақұрылым шаруашылығына арналган бағдарламалар жасалынып, оларды іске қосу жұмысы жүріп жатыр. Ол бағдарла-малар бір карағанда әр түрлі болғанымен, біраз құрылымдарының ұқсастығы да бар. Әсіресе кеден органдары бөлімшелерінің жұмыстары жөнге салынып, олар қойылған мақсаттарға жетуге жұмылдырылған.
Осындай шаралардың ішінде салықтар мен баж салықтарын жинап, тауарларды жіктейтін, көш рабандамен тиімді күрес ұйымдастырып, қоршаған ортаны және адамдардың денсаулық-
тарын қорғауға бағытталған бағдарламалар да бар. Бұл бағдар-ламалардың негізгі мазмұны кеден мен сауданың қызмет көрсету сапасын арттыру және қорганыс функцияларын аткару үшін қазіргі кезендегі технологияларды, оның ресурстарын барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін ұйымдық құрылымды құру болып табылады.
Жаңадан құрылған және жұмыс жасап тұрған кеден орган-дары мен мекемелерін қайтадан ұйымдастыру, оларды Қазақстан Республикасының аумағына орналастыру кеден жүйесін реформалаудьщ басты бағытгары болды. Тауарлар мен жолаушы-лар ағыны құралының күрделі қабылдауына байланысты кедендік ресімдеуді тиімді ұйымдастыру, үздіксіз жүргізу осы бағыттағы реформалаудың басты мақсаты болып табылады.
Кедендік құрылым мен инфрақүрылымды реформалау саласының мақсаты кеден объектілерін дамытатын болашаққа бағытталған басты жоспар кұру, сондай-ақ:
• жеке түлғаларды кедендік ресімдеуді жүзеге асыратын ке-ден органдарының штаттық санын тиімді қайта бөлу, тауар және жолаушылар ағыны өсіп келе жаткан учаскелерде мамандандырылған құрылымдық бөлімшелерді құру;
• сырткы сауда жүктерін өңдейтін жерлерге барынша жақындату қажеттілігіне байланысты кедендік ресімдеуді, оларды тиімді орналастыруды жүзеге асыратын кеден ор-гандары бөлімшелерін қайта қүру;
• кедендік ресімдеу орталықтарын құру, бұл орталыктарға кеден органдарының өкілетті өкілдері мен «кеден айналасындағы инфрақұрылым» өкілдерін біріктіру;
• кеден органдарының қолданыстағы инфрақұрылымын ке-дендік ресімдеудің қазіргі кезеңдегі технологиясының талаптарына сәйкестендіру;
• кеден одағын кеңейту келешегін ескере отырып, кедендік инфрақұрылымды тиімді орналастыру схемасын жасау болып табылады.
Сондай-ақ басқа бағдарламаларды іске асыру барысында кеден органдары жүйесінің материалдық-техникалық базасы жаңартылып дамиды, СЭҚ-тің кеден қызметін көрсету технологиясы жақсарады, кеден қызметкерлерін кәсіби дайындау деңгейі артады, кеден қызметін нормативтік-құқықтық және әдістемелік қамтамасыз ету жақсарады.
Кеден жүйесінің жұмыс жасау жағдайын сапалы жақсарту оның қызмет көрсетуіне артып келе жатқан сұранысты толығымен қанағаттандырып, СЭҚ субъектілерінің сапалы қызмет көрсетуге қол жеткізу мүмкіңдігін қамтамасыз етеді.
Реформалау бағдарламаларын жузеге асыруға жұмсалатын шыгын бюджетке түсетін кедендік төлемдердің артуы, қазакстан-дық өндірушілер мен тұтынушылардьң мүдделерін қорғау, шетел-дік инвестициялар көлемінің өсуі, сауда саясаты мәселелерін шешу ретінде жоғары экономикалык нәгижелерді қамтамасыз етуі тиіс. Сапасыз және технологиялық жағынан зиянды тауарлар импортын, энергия тасымалдаушылардың өңделмеген шикізатты әкетуін шектеу түрінде белгілі бір экологиялық нәтижеге қол жеткізіледі.
Кеден органдары жұмысының аталмыш көрсеткіштерін жақсарту ақыр аяғында кеден жүйесінің жұмыс жасау тиімділігін арттырып, елдің мемлекеттік мүддесіне сәйкес келетін сыртқы экономикалық саясатты жүргізген кезде Қазақстанның сырткы экономикалық, азык-түлік, гылыми-техникалық және қаржы қауіпсіздігін күшейтуі тиіс.
Қолданылатын әдебиеттер:
1. Әлібеков С.Т. Қазақстанның кеден құқығы. Оқу құралы / Алматы 2002 ж.
2. Горобец О.Н. Практикум по таможенному делу в РК (учебное пособие) Алматы 2001ж.
3. Мадиярова Д.М., Қалдыбаева А.Е., Текенов Ұ.А., Есімбаева С.О. Кеден ісін ұйымдастыру және басқару. Оқу құралы.- Алматы: Экономика, 2000 ж.
4. Основы таможенного дела. Учебник Дравганова В.Г., Экономика 1998 г.
5. Интернет көздері.
Дата добавления: 2014-11-24; просмотров: 164 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |
| <== предыдущая лекция | | | следующая лекция ==> |
| Незалежність Афганістану. | | | КЛИМАКТЕРИЧЕСКИЙ ПЕРИОД. |