Читайте также:
|
Табигат пайдалану турлерине:1) жерди пайдалану;2) суды пайдалану;3) орманды пайдалану;4) жер койнауын пайдалану;5) жануарлар дуниесин пайдалану;6) осимдиктер дуниесин пайдалану;
7) коршаган ортага эмиссиялар;8) К Р зандарында белгиленетин озге де табигат пайдалану турлери жатады.
Табигат пайдалану кукыгынын субьектилери мен обьектилери.
Табигат пайдалану кукыгынын субьектилери ретинде мемлекет,жеке ж/е занды тулга катысады.Табигат пайдаланушылар жеке,занды тулгалар, мем\тик ж/е мем\тик емес, улттык ж/е шетелдик, уакытша ж/е туракты,бастапкы ж/е кейинги болып болинеди.Туракты -табигат пайдалану кукыгы мерзими шектелмейтин сипатта болады. Уакытша- т\п\к белгили бир мерзиммен шектелген.Бастапкы табигат пай\лар - т\п\к мем\тен не баска да бастапкы табиигат пай\дан сол кукыктан айыру тартибимен алынады. Кейинги табигат пайдаланушылар - табигатты уакытша пайдалану кукыгы бул мартебениозинде сактап калатын бастапкы табигат пайдаланушыдан шарт негизинде алады.Табигат пайдалану кукыгынын обьектилери ретинде табиги ресурстар, жер, су, орман, жер койнауы ж.т.б. Табигат пайдалану кукыгынын обьектилерикажеттиликтиканагаттандыруга б/ты келеси турлерге болинеди: а)шаруашылык обьектилер мысалы, жер койнауы, орман агаштары т.б;б)мадени об\р мыс, ерекше коргалатын табиги аумактар;в)сауыктыру об\ри мыс, шипа жайлар рекриациялык аумыктар; экономикалык об\р мыс, жер учаскеси жылжымайтын мулик ретинде;
11) Табиғат пайдалану құқығының пайда болу, өзгертілу және тоқтатылу негіздері.Табиғат пайдаланушылардың негізгі құқықтары мен міндеттері. Табигат пайдалану кукыгынын пайда болу, озгеру ж/е токтату негиздери. Табигат пайдалану кукыгын беру негиздеринин бири бул табиги ресурстарды пайдалануга беретин лицензия ж/е коршаган ортаны коргау саласындагы кызметтин жекелеген турин ж\а. арнайы табигат пайдалану кукыгынын беру негиздери:а)Беру-азаматтык кукыктык шарттар негизинде табигат пайдалану кукыгына табигат обьектини беру; б)Табыстау-т\п кукыктарын тикелей мемлекеттин табигат пайдаланушынын табыстауы; в)Табигат пайдалану кукыгын амбебап мираскорлык тартибимен ауысуы. Бул негиздерден баска ЭК-ке сайкес келесилер:Арнайы мемлекеттик органнын арнайы табигат пайдаланушыга берген лицензиясы н/е руксаты.2)Табигат пайдаланушымен арнайы мемлекеттик орг\н табигат пай\га жасаскан келисим шарты.3)КР Укиметинин н/е жергиликти аткарушы орг\н табигатты пайдалануга беру туралы келисими.Табигат пайдалану кукыгы ар турли негиздер б\ша ж/е озинин ерекшелигине карай токтатылады.Табигат пайдалану кукыгын токтатудын жалпы негиздери: 1. Табигат пайдалану кукыгын ерикти турде бас тарту; 2. занды тулганы тарату жеке тулганын кайтыс болуы; 3. табигат пайдалану шарты мерзиминин отип кетуи;4. табигат пайдалану шарты б/ша толем жасамау; 5. табиги ресурсты максатына карай пайдаланбау; 6. табиги коргау занынын бузылуы; 7. мемлекеттин н/е когамнын муктаждары ушинг табиги ресурсты алып кою.Табигат пайдалану шарттарынын мазмуны.Арнайы табигат пайдалану кукыгы:1) табиги ресурстарды пайдалану мен алуга ж/е коршаган ортаны коргау саласында жекелеген кызмет турлерин жузеге асыруга лицензиялар ж/е руксаттар;2) табиги ресурстарды КР зандарында белгиленген тартиппен табигат пайдалануга беру туралы КР Укиметинин н/е жергиликти аткарушы органдардын шешимдери;3) К Р заннамалык актилеринде белгиленген тартиппен жасалатын табигат пайдалануга арналган шарттар (келисимшарттар) негизинде туындайды.
Коршаган ортага эмиссияларды жузеге асыратын табигат пайдаланушылардын арнайы табигат пайдалану кукыгын жузеге асыруына экологиялык руксаттар болган кезде жол бериледи.Табиги ресурстарды пайдалану кукыгы жеке ж/е (н/е) занды тулгаларга К Р заннамалык актилерине сайкес бериледи.Арнайы табигат пайдалану кукыгын алган жеке ж/е занды тулгалар, К Р зандарында козделген жагдайларды коспаганда, оларга билик ете алмайды. Арнайы табигат пайдалану кукыгы мемлекет кауипсиздигин ж/е коршаган ортаны коргауды камтамасыз ету максатында К Р зандарына сайкес шектелуи н/е оган тыйым салынуы мумкин.
Табигат пайдаланушылардын кукыктары мен миндеттери.
Т.п. кук.н мазмуны табигат пайд.н кук.ры мен миндеттери болады. Кукыктары: занмен белгиленген шектерде когамдык кажеттерин канагаттандыру ушин таб.ресурстарды пайд.га,, озинин шаруашылык жане озге де кызмет адисин дербес тандап алуга, жузеге асырылуы экологиялык зиянды ыкпалмен б.ты шешимдерди азирлеу мен кабылдауга катысуга, шартты мерзиминен бурын бузуымен б.ты, сондай ак мемлекет кажетине алып коюмен б.ты ысырап пен залалды отеуге кукыгы бар. Олардын кукыктары занмен коргалады. Занда корсетилген негиздер болмаса ешкимди де табигат пайдалану кукыгынан айыруга немесе шектеуге болмайды. Т.п.н кукыктарынан баска жалпы миндеттери де болады. Мысалы, КРнын коршаган ортаны коргау туралы Занынын 20бабына сайкес табигат пайдаланушылар: табиги ресурстарды нысаналы кызметине жане олардын берилу шарттарына сайкес пайдалануга, шаруашылык жане озге кызметке белгиленген экологиялык нормативтерди жане экологиялык талаптарды, колданылып журген стандарттарды, техникалык шарттарды сактауга, берилген табиги ресурстарды унемди пайдалануга, коршаган ортага нуксан келтирмеуге, баска табигат пайдаланушылар кукыктарынын бузылуына жол бермеуге, коршаган ортанын сапасын жаксартуга, табиги ресурстарды молайтудыутымды пайдалануга багытталган шараларды жузеге асыруга, КРнын Салык кодексимен белгиленген табиги ресурстарды пайдаланганы, коршаган ортаны ластаганы, табиги ресурстарды коргаганы, молайтканы ушин толемдерди дер кезинде толеуге, коршаган ортаны коргау саласында мемлекеттик бакылауды жузеге асыратын органдардын талап етуи б.ша кажетти акпарат беруге, шараушылык кызметтин экологиялык тургыдан кауипти турлерин жузеге асыру кезинде коршаган ортанын ондиристик мониторинги мен бакылауын жургизуге миндетти.
12) Экологиялық төлемдердің түсінігі мен түрлері.Қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігі. КР нын Салык Кодексимен белгиленген табиги ресурстарды пайдаланганы ушин толемдер, салыктар, алымдар, толемдер туринде табигат пайдаланушылардан алынады.1. Салык салу максатында барлык жерлер олардын нысаналы максатына ж/е мынадай санаттарга: 1) ауыл шаруашылыгы максатындагы жерлерге; 2) елдi мекендер жерлерiне; 3) онеркасiп, колiк, байланыс, корганыс ж/е озге де ауыл шаруашылыгы емес максаттагы жерлерге; 4) ерекше коргалатын табиги аумактар жерлерiне, сауыктыру, рекреациялык ж/е тарихи-мадени максаттагы жерлерге; 5) орман корынын жерлерiне; 6) су корынын жерлерiне; 7) босалкы жерлерге тиесiлiгiне карай карастырылады.
Коршаган ортаны коргаудын экономикалык тетиги.
Коршаган ортаны коргауды экономикалык реттеудин максаттары толемдер жуйесин калыптастыру мен табиги ресурстарды молайту ж/е утымды пайдаланудын туракты экономикалык негизин куру, мем-н мудделери мен табигат пайдаланушылардын мудделерин экономикалык жагынан коргау б.т. Мыналар: 1) коршаган ортаны коргау жониндеги ис-шараларды жоспарлау мен каржыландыру; 2) коршаган ортага эмиссиялар ушин акы толеу; 3) табиги ресурстардын жекелеген турлерин пайдаланганы ушин акы толеу; 4) коршаган ортаны коргауды экономикалык ынталандыру; 5) нарыктык тетиктер ж/е коршаган ортага эмиссиялар ушин квоталарды сату; 6) экологиялык сактандыру; 7) коршаган ортага келтирилген залалды экономикалык багалау коршаган ортаны коргауды ж/е табигат пайдалануды экономикалык реттеу тетиктеринин турлери б.т. Коршаган ортаны коргауга ж/е онын сапасын жаксартуга багытталган технологиялык, техникалык, уйымдык, алеуметтик ж/е экономикалык шаралар кешени коршаган ортаны коргау жониндеги ис-шаралар болып табылады.
13) Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің түсінігі мен жалпы сипаттамасы. Экологиялық қауіпсіздікті сақтаудың құқықтық нормалары. Эко-к кауипсиздик - жеке адамнын, когамнын ж/е мемлекеттин омирлик манызды мудделери мен кукыктарынын коршаган ортага антропогендик ж/е табиги асер ету натижесинде туындайтын катерлерден коргалуынын жай-куйи;Э.к кауипсиздикти кам.з етудин негизги кагидалары: табиги рес.ды пайдаланудын э.к мумкинди шектерин айкындайтын жане коршаган ортаны сапалы тенгермели баскаруды кам.з ететин шектеулердин, нормативтердин гылыми нег.н кешенин енгизу жолымен мем.н тураукты дамуы ушин барлык ког.,к катынастарды реттеуге экожуйелик тасил, э.к катерлердин алдын алудын жаһандык жане улттык максаттарга багыныштылыгы, коршаган орта мен адамнын денсаулыгына келтирилген залады отеудин миндеттилиги, ондиристик куштерди дамуыту мен орн.н эк.к эконом.к тенгермелилиги, халык.н э.к акпаратка колжетимдилигин кам.з ету жане онын э.к проблемаларды шешуге катысуы, х,а ынтымактастыктагы ариптестик жане х.а кук.нормаларын сактау. Э.к кау.ти кам.з етудин нег.багыттары экономиканы, заннаманы жане когамды экологияландыру болып табылады.Когамды э.ру бул адам.н табигатпен уйлесимдилигине кол жеткизуге багытталган когам козкарасынын жуйесин калыптастыру процеси.Оны жузеге асыру ушин э.к билим бери мен тарбиелеуди дамыту, гылыми камтамасыз ету, э.к угит насихат жане журтшылыктын катысуы жолымен жургизиледи.Халыкаралык ынтымактастыкты кенейту БУУн толыкканды мушеси бола отырып Казактстан жаһандык сериктестиктин негизинде мем.к э.к саясатты тиимди жургизудин килти ретинде х.а ынтымактастыкты пайдалануы тиис.
Эко-к кауипсиздикти сактаудын кукыктык нормалары.
Эко-к кауипсиздик - жеке адамнын, когамнын ж/е мемлекеттин омирлик манызды мудделери мен кукыктарынын коршаган ортага антропогендик ж/е табиги асер ету натижесинде туындайтын катерлерден коргалуынын жай-куйи;.Экологиялык кауiпсiздiк саласындагы мемлекеттiк саясаттын максаты табиги жуйелердiн, когамнын омiрлiк манызды мудделерi мен жеке тулга кукыгынын коршаган ортага антропогендiк жане табиги асерлердiн натижесiнде туындайтын катерлерден коргалуын камтамасыз ету болып табылады.Осы максатка кол жеткiзу ушiн мынадай мiндеттердi шешу кажет:климаттын озгеруi мен Жердiн озон кабатынын бузылуына душар ететiн антропогендiк асердi азайту;биоартурлiлiктi сактау жане жердiн шолейттенуi мен тозуынын алдын алу;экологиялык апат аймактарын, аскери-гарыш полигондары мен сынак кешендерiн оналту;Каспий тенiзi кайранынын ластануынын алдын алу;су ресурстарынын тозуынын жане ластануынын алдын алу;табиги ластануларды, ауе бассейнiнiн ластануын, радиоактивтi, бактериологиялык жане химиялык, онын iшiнде трансшекаралык ластануларды жою жане олардын алдын алу;онеркасiптiк жане турмыстык калдыктардын жинакталу колемдерiн кыскарту;табиги жане техногендiк сипаттагы тотенше жагдайлардын алдын алу. Экологиялык кауипсиздик – улттык кауипсиздиктин курамдас болиги ретинде туракты дамудын миндетти шарты болып табылады.Мемлекет басшысынын «Жана алемдеги жана Казакстан» атты халыкка жолдауында, экологиялык кауипсиздик тужырымдамасы мен табигат ресурстарын коргауга багытталган баскадай багдарламалар аясында откен жылы биздин баскарма экологиялык жагдайды жаксарту, коршаган ортаны сауыктыру жане сактау жумыстарын аткарды.
14) Қоршаған ортаның сапасын нормалаудың міндеттері мен талаптары.Қоршаған ортаны қорғау саласындағы стандарттау мен сертификаттау.. Коршаган орта сапасынын нормативтери - коршаган ортанын ж/е табиги ресурстардын адам омири мен денсаулыгы ушин колайлы жай-куйин сипаттайтын корсеткиштер;Коршаган орта сапасынын нормативтерине: 1) коршаган орта жай-куйинин химиялык корсеткиштерине сайкес белгиленген нормативтер, онын ишинде радиоактивти заттарды коса алганда, жол беруге болатын шекти шогырлану, химиялык заттардын шамалап; 2) коршаган орта жай-куйинин физикалык корсеткиштерине сайкес белгиленген, онын ишинде шудын, тербелистин, магнит ористеринин, радиоактивтиликтин, жылудын ж/е озге де физикалык асерлердин жол беруге болатын шекти денгейлеринин нормативтери; 3) коршаган орта жай-куйинин биологиялык корсеткиштерине сайкес белгиленген, онын ишинде коршаган орта сапасынын индикаторлары ретинде пайдаланылатын осимдиктердин, жануарлардын ж/е баска да организмдердин турлери мен топтарынын нормативтери, сондай-ак санитарлык-эпидемиологиялык ережелермен ж/е нормалармен, гигиеналык нормативтермен регламенттелетин, микроорганизмдердин жол беруге болатын шекти шогырлану нормативтери; 4) коршаган орта сапасынын КР заннамасында козделген озге де нормативтери жатады. Коршаганортаныкоргаусаласындагыстандарттауменсертификаттау. Коршаган ортаны коргау саласындагы стандарттауКоршаган ортаны коргау саласындагы К Р мемлекеттик стандарттары ж/е техникалык шарттар зандармен белгиленге тартиппен азирленип, бекитиледи ж/е тиркеледи. Коршаган ортаны коргау саласында тиркелген стандарттар ж/е техникалык шартгар талаптарын буза отырып, онимнин азирленуине, жас; луына, жеткизилуине, сакгалуына, тасымалдануына, пайдаланьиг ына ж/е жонделуине, жумыс аткдрылуына тыйым салынады.Коршаган ортаны коргау саласындагы сертификаттауКоршаган ортаны коргау саласында стандарттарга ж/е техникалык талаптарга сайкестикти аныктау ушин зандарда белгиленген тартиппен миндетти жаь ерикти сертификаттау жузеге асырылады.Коршаган ортаны коргау саласындагы миндетти сертификаттауга жататы онимди сайкестик сертификатынсыз откизуге тыйым салынады
15) Төтенше экологиялық аймақтардың құқықтық режимі. Қоршаған табиғи ортаны мемлекеттік басқару органдардың жүйесі. Белгили бир аумакта тотенше экологиялык жагдай мен экологиялык зилзаланын кукыктык режими белгиленген жагдайда мынадай шаралар:1)колайсыз экологиялык жагдайдын туындауына себепши болган объектилер кызметин токтату не шектеу;2)табиги ресурстарды калпына келтиру (молайту), коршаган ортаны сауыктыру жонинде жедел шаралар;3) халыкка туракты немесе уакытша туруы ушин миндетти турде уй-жайлар бере отырып, оларды туруга кауипти жерлерден коширу;4) карантин белгилеу жане баска да санитарлык-эпидемияга карсы ис-шараларды жузеге асыру;5) ауырган, олим-житимге ушырау каупи туындаган жагдайда жануарларга комек беру жониндеги кажетти жумыстарды жургизу;6) келудин жане кетудин ерекше режимин белгилеу, колик куралдарынын козгалысын шектеу;11) сауыктыру, курорттык максаттагы объектилердин жумыс истеуине тыйым салу;12) адамдарга, осимдиктерге, жануарлар дуниесине жане баска табиги объектилерге жогары экологиялык каупи бар кез келген баска да кызметти жузеге асыруга тыйым салу немесе оларга шектеу енгизилуи мумкин.КРнын мемлекеттик органдары тотенше экологиялык жагдай жане экологиялык зилзала аймактарындагы кукыктык режимди жане КРнын экологиялык заннамасында козделген ис-шаралардын орындалуын камтамасыз етеди. Экология сласындагы мем-к баскару дегенимиз- когам мен коршаган ортанын озара карым катнасы барысындагы эко-к тартипти сактауга, эко-к кукыктар мен мудделерди камтамасыз етуге багытталган мем-к органнын уйымдык, аткарушылык кызмети. Экология саласындагы мем-к баскаруды жузеге асыратын органдардын жуйеси 3 турге болинеди: 1) Жалпы кузиретти органдар: Парламент; Президент; Укимет; Жергиликти аткарушы ж/е окилди органдар. 2) Арнайы кузиретти органдар: Коршаган ортаны коргау министрлиги. 3) Функционалды органдар: Ауыл шаруашылыгы министрлиги; Денсаулык сактау Министрлиги; Энергетика ж/е минералды ресурстар министрлиги; Геология ж/е жер койнауын коргау комитети; Орман ж/е ан шаруашылыгы комитети; Тотенше жагдайлар министрлиги; Эко-к прокуратура; Салык органдары ж/е т.б. Экология саласындагы мем-к баскару 2 турли: 1) Табиги ресурстады пайдалану саласындагы мем-к баскару; 2) Коршаган ортаны коргау саласындагы мем-к баскару
16) Қазақстан Республикасының экология саласындағы Үкіметің құзыреті.Экология саласындағы арнайы құзіретті органдардың өкілеттіктері. КР Укимети коршаган ортаны коргау ж/е табигат пайдалану саласында: 1) коршаган ортаны коргау ж/е табиги ресурстарды пайдалану, калдыктармен жумыс истеу саласындагы мем-к саясаттын негизги багыттарын, оларды жузеге асыру жониндеги стратегиялык шараларды азирлейди; 2) мем-к эко-к багдарламаларды ж/е табигат пайдаланудын турли багыттары б/ша, сондай-ак климатты ж/е Жердин озон кабатын коргау саласындагы багдарламаларды азирлейди; 3) табигат пайдаланудын аралуан турлери б/ша тужырымдамаларды макулдайды; 4) табиги ресурстарды К Р зандарында белгиленген тартиппен табигат пайдалануга беру туралы шешимдер кабылдайды; 5) республикалык денгейде ж/е ерекше коргалатын табиги аумактарда коршаган ортаны коргау жониндеги багдарламаларды бекитеди; 6) табиги ресурстардын арбир туринин мем-к есебин, мем-к кадастрлары мен мем-к мониторингин жургизу тартибин айкындайды; 7) халыкаралык ынтымактастыкты жузеге асырады; 8) аумакты тотенше эко-к жагдай аймагы деп жариялайды ж/е тотенше эко-к жагдай аймагы кукыктык режиминин колданысын токтату туралы шешим кабылдайды.
Экология саласындагы арнайы кузиретти органдардын окилеттиктери. Коршаган ортаны коргау Министрлигинин кузырети. Эко-к нускамаларды ж. а. ж/е занцык шараларды колдану ушин коршаган ортаны коргау министрлиги мейлинше кен аукымды окилеттиктерге ие болган. Олардын мынадай: 1) озинин кузырети шегинде лицензииялауды ж/е лицензияларды келисуге; 2) озинин кузырети шегинде табигат пайдалануга, оны ишинде коршаган ортага ластайтын шыгарындылар мен тастандыларга, ондирис пен тутыну калдыктарын комуге ж/е сактауга руксат беруге; 3)коршаган ортага шаруашылык кызметинин кауипти турлеримен, шыгарындылармен ж/е тастандылармен б/ты табигат пайдалануга шарттар жасасуга; 5) озинин кузырети шегинде коршаган орта сапасынын нормативтерин ж/е шаруашылыкж/е озге де кызметтик эко-к талаптарын бекитуге н/е келисуге; 6) озинин кузырети шегинде акимшилик кукык бузушылык туралы истерди карауга ж/е акимшилик жаза колдануга; 8) табигат коргау занын сактау маселелери бойынша тексерулер жургизуге ж/е зан тартибинде уйымнын, курылыстар мен объектилердин жумысын шектеу мен токтата туру, оларды пайдалануга беруге тыйым салуга; 9) белгиленген тартипте министрлик кызмети маселелери бойынша халыкаралык уйымда-мен озара ис-кимыл жасауга; 10) занмен козделген озге де кукыкгы жузеге асыруга кукыгы бар.
17) Қоршаған ортаны қорғау Министрлігінің құзыреті.Жергілікті өкілді және атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы құзыреті. Коршаган ортаны коргау Министрлигинин кузырети. Эко-к нускамаларды ж. а. ж/е занцык шараларды колдану ушин коршаган ортаны коргау министрлиги мейлинше кен аукымды окилеттиктерге ие болган. Олардын мынадай: 1) озинин кузырети шегинде лицензииялауды ж/е лицензияларды келисуге; 2) озинин кузырети шегинде табигат пайдалануга, оны ишинде коршаган ортага ластайтын шыгарындылар мен тастандыларга, ондирис пен тутыну калдыктарын комуге ж/е сактауга руксат беруге; 3)коршаган ортага шаруашылык кызметинин кауипти турлеримен, шыгарындылармен ж/е тастандылармен б/ты табигат пайдалануга шарттар жасасуга; 5) озинин кузырети шегинде коршаган орта сапасынын нормативтерин ж/е шаруашылыкж/е озге де кызметтик эко-к талаптарын бекитуге н/е келисуге; 6) озинин кузырети шегинде акимшилик кукык бузушылык туралы истерди карауга ж/е акимшилик жаза колдануга; 8) табигат коргау занын сактау маселелери бойынша тексерулер жургизуге ж/е зан тартибинде уйымнын, курылыстар мен объектилердин жумысын шектеу мен токтата туру, оларды пайдалануга беруге тыйым салуга; 9) белгиленген тартипте министрлик кызмети маселелери бойынша халыкаралык уйымда-мен озара ис-кимыл жасауга; 10) занмен козделген озге де кукыкгы жузеге асыруга кукыгы бар. Жергиликти окилди органдары коршаган ортаны коргау саласында: 1) коршаган ортаны коргау мен табигат пайдалану жониндеги багдарламаларды бекитеди; 2) калдыктарды баскару жониндеги багдарламаларды бекитеди; 3) коршаган орта сапасынын нысаналы корсеткиштерин бекитеди; 4) жергиликти аткарушы органдар мен занды тулгалар басшыларынын коршаган ортаны коргау мен табигат пайдаланудын жай-куйи туралы есептерин тындайды;
Жергиликти аткарушы органдары коршаган ортаны коргау саласында: 1) коршаган ортаны коргау мен табигат пайдалану жониндеги ис-шаралар ж/е олардын тиисти аумактарда иске асырылуы козделетин багдарламалар мен озге де кужаттар азирлеуди уйымдастырады; 2) мем-к эко-к ж/е санитарлык-эпидемиологиялык сараптамалардын корытындылары негизинде оз кузырети шегинде касипорындарды, курылыстар мен озге де объектилерди салуга н/е реконструкциялауга тыйым салады н/е руксат береди; 3) шаруашылык кызмет объектилеринин мем-к эко-к сараптамасын уйымдастырады ж/е жургизеди; 4) мем-к эко-к сараптама жургизу кезинде когамдык тындау уйымдастырады; 5) коршаган ортаны коргау саласында кужаттар азирлеу жонинде усыныстар енгизеди; 6) коршаган орта сапасынын нысаналы корсеткиштерин азирлейди;
18) Экология саласындағы мемлекеттік басқару органдардың ролі және маңызы. Экологиялық басқару функцияларының түсінігі және нысандары. Экология саласындагы мем\тик баскару органдарынын кызмети белгили бир басшылык бастаулары негизинде ж\а, соган сайкес мем\тин экологиялык саясаты калыптасады.Экология саласындагы мем-к баскаруды жузеге асыратын органдардын жуйеси 3 турге болинеди:жалпы кузиретти органдар,арнайы кузиретти органдар;. функционалды органдар. Манызы: 1) бул кызмет коршаган ортаны коргауды камтамасыз етуге багытталган; 2) бул кызмет табиги ресурстарды утымды пайдалануды камтамасыз етеди; 3) бул кызмет биликпен асер етуди; 4) бул кызмет экология саласындагы тартипти сактауга багытталган.Мемлекеттик баскарудын нысандары уш негизги турде коринис береди: 1) зан шыгарушылык нысаны — мемлекеттик органдардын баскару катынастарын реттеуге багытталган нормативтик актилерин азирлеу мен кабылдау; 2) кукык колданушылык — бул накты ис-кимылдарды кабылдау мен жузеге асыру аркылы баскару нормативтик актилерин жузеге асыруга багытталган мемлекеттин кызмети; 3) кукык коргаушылык — бул мемлекеггик нормативтик актилерде козделген талаптарды бузатын немесе орындамайтын адамдарга жазалау шараларын колдану жониндеги ммлекеттин кызмети.
19) Қоршаған ортаның сапасы нормативтерінің жалпы сипаттамасы. Экологиялық сараптаманың жалпы сипаттамасы. Коршаган орта сапасынын нормативтери - коршаган ортанын ж/е табиги ресурстардын адам омири мен денсаулыгы ушин колайлы жай-куйин сипаттайтын корсеткиштер;Коршаган орта сапасынын нормативтерине: 1) коршаган орта жай-куйинин химиялык корсеткиштерине сайкес белгиленген нормативтер, онын ишинде радиоактивти заттарды коса алганда, жол беруге болатын шекти шогырлану, химиялык заттардын шамалап; 2) коршаган орта жай-куйинин физикалык корсеткиштерине сайкес белгиленген, онын ишинде шудын, тербелистин, магнит ористеринин, радиоактивтиликтин, жылудын ж/е озге де физикалык асерлердин жол беруге болатын шекти денгейлеринин нормативтери; 3) коршаган орта жай-куйинин биологиялык корсеткиштерине сайкес белгиленген, онын ишинде коршаган орта сапасынын индикаторлары ретинде пайдаланылатын осимдиктердин, жануарлардын ж/е баска да организмдердин турлери мен топтарынын нормативтери, сондай-ак санитарлык-эпидемиологиялык ережелермен ж/е нормалармен, гигиеналык нормативтермен регламенттелетин, микроорганизмдердин жол беруге болатын шекти шогырлану нормативтери; 4) коршаган орта сапасынын КР заннамасында козделген озге де нормативтери жатады. Экологиялық сараптаманың 2 түрі бар: мемлекеттік және қоғамдық. Экологиялық сараптама- жоспарланып отырған басқарушлық, шаруашылық, инвестициялық, норма шығару және өзге де қызметті іске асырудың қоршаған орта мен халықтың денсаулығына ықтимал теріс зардапты айқындау және алыдн алу. Экономикалық даму мен қоршаған ортаны қорғау мүдделерінің балансын сақтау, сондай-ақ табиғат пайдалану процессінде үшінші тараптарға залал келтіруді болдырмай мақсатында жүргізіледі. Мемлекеттік сараптама обьектілері: Жобалау 09жаттамасы6 мемлекеттік бағдарламалар жобалары. Нормативтік- техникалық, нұсқаулық әдістемелік құжаттардың жобалары.
20) Экологиялық мониторингті құқықтық реттеу. Экологиялық кадастрлардың түсінігі мен түрлері. Эко-к мониторинг - коршаган ортанын жай-куйин ж/е оган асер етуди жуйели турде байкау мен багалау; Мем-к эко-к мониторинг - табиги ж/е антропогендик факторлардын асеринен коршаган ортанын, табиги ресурстардын жай-куйинин озгеруин багалау, болжау ж/е бакылау максатында олардын жай-куйин кадагалаудын кешенди жуйеси. Атмосфералык ауа, жер, жер усти мен жер асты сулары, жер койнауы, жануарлар ж/е осимдиктер дуниеси, сондай-ак климат пен Жердин озон кабаты, эко-к жуйелер, коршаган ортанын халыктын денсаулыгына асер ететин факторлары мем-к эко-к мониторинг объектилери болып табылады. Коршаган орта мен табиги ресурстар мониторингинин бирынгай мем-к жуйеси - эко-к кауипсиздикти, табиги ресурстарды сактауды, молыктыруды ж/е утымды пайдалануды, сондай-ак халыктын санитарлык-эпидемиологиялык салауаттылыгын камтамасыз ету максатында баскарушылык ж/е шаруашылык шешимдердин кабылдануы ушин коршаган орта мен табиги ресурстардын жай-куйин байкауды, сондай-ак олардын накты жай-куйи туралы деректерге талдау жасауды камтитын коп максатты акпараттык жуйе. КР табиги ресурстары мем-к кадастрларынын бирынгай жуйеси КР табиги ж/е экономикалык алеуетинин бирынгай жалпы мем-к кешенди есебин жургизу мен багалауды камтамасыз ету максатында КР табиги ресурстары мем-к кадастрларынын барлык турлерин бириктиретин салааралык акпараттык жуйе ретинде курылады ж/е жургизиледи.Кадастрлардын бирынгай жуйесинин курылымын мына есепке алу объектилери курайды, олар б/ша мониторингти мына арнайы уакилетти мем-к органдар жузеге асырады: 1) мем-к жер кадастры б/ша - жер ресурстарын баскару саласындагы орталык уакилетти орган; 2) мем-к су кадастры б/ша - коршаган ортаны коргау, су корын пайдалану мен коргау, жер койнауын зерттеу мен пайдалану саласындагы уакилетти мем-к органдар; 3) мем-к орман кадастры б/ша - орман шаруашылыгы саласындагы уакилетти мем-к орган; 4) кен орындарынын ж/е пайдалы казбалар коринистеринин, техногендик минералдык тузилимдердин мем-к кадастры б/ша - жер койнауын зерттеу ж/е пайдалану саласындагы уакилетти мем-к орган; 5) ерекше коргалатын табиги аумактардын мем-к кадастры б/ша - ерекше коргалатын табиги аумактар саласындагы уакилетти мем-к орган; 6) жануарлар дуниесинин мем-к кадастры б/ша - жануарлар дуниесин коргау, молыктыру ж/е пайдалану саласындагы уакилетти мем-к орган.
21.Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау. Экологиялық аудитті құқықтық реттеу. Мем-к эко-к бакылау - қоршаған ортаны қорғау саласындагы уәкілетті органнын КР эко-к заннамасынын, қоршаған орта сапасы нормативтерінін ж/е эко-к талаптардын сақталуын бақылау жөніндегі кызметі; Қоршаган ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласындагы мем-к бақылаудын мақсаты эко-к қауіпсіздікті қамтамасыз ету, табиғи ж/е энергетикалык ресурстарды үнемдеу, биологиялык ресурстарды орныкты пайдалану, ұлттык онимнин басекеге қабілеттілігін арттыру б.т. Қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру мен пайдалану саласында мем-к бақылаудын мынадай түрлері қолданылады: 1) эко-к бақылау; 2) жерлердін пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау; 3) су қорын пайдалану мен қоргау саласындағы бақылау; 4) жер қойнауын зерттеу мен пайдалану саласындагы бақылау; 5) ҚР орман заннамасы саласындагы бақылау; 6) жануарлар дуниесін қоргау, молықтыру ж/е пайдалану саласындагы бақылау; 7) ерекше қорғалатын табиги аумақтар саласындагы бақылау. Мем-к эко-к бақылау мынадай миндеттерди:1)табиғат пайдаланушылардын қоршаган ортаға жауапкершілікпен қарауын қалыптастыруды; 2) КР эко-к заннамасы саласындагы бұзушылыктардын алдын алуды орындау үшін қызмет етеді.
22.Экологиялық құқық бұзушылықтың түсінігі. Экологиялық қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілік. Экологиялық құқықбұзушылық дегеніміз — белгіленген экологиялық тәртіпті бұзатын және қоршаған ортаға зиян келтіретін немесе аталған зиянның туындау қаупін келтіретін, сонымен қатар экологиялық құқықтың субьектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін бұзатын, заңға қайшы, кінәлі іс қимыл (әрекет немесе әрекетсіздік).Қоғамға қауіптілік дәрежесіне байланысты экологиялық құқықбұзушылық теріс қылық және қылмыс болып бөлінеді.Құқықтың жалпы теориясына сәйкес экологиялық құқықбұзушылықтың құрылымы төрт элементтен тұрады: обьект, субьект, обьективтік жағы және субьективтік жағы. Экологиялық құқықбұзушылықтың обьектісі ол қоршаған ортаны қорғауға және табиғат пайдалануға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастар(табиғи ресурстарға меншік құқығы, табиғат пайдалану, экологиялық құқықтар және т.б.) Экологиялық құқықбұзушылықтың обьективтік жағы ол іс қимылдың құқыққа қайшылығы, туындайтын немесе анық туындауы мүмкін қауіпті салдар. Экологиялық құқықбұзушылықтың субьектілері ол жеке және заңды тұлғалар, лауазымды тұлғалар. Экологиялық құқықбұзушылықтың субьективтік жағы ол құқықбұзушының кінәсінің нысанымен (абайсызда немесе қасақана) сипатталады. Табиғат қорғау тәжірибесінде кінәсіз (абсолютті) жауаптылық орын алуы мүмкін, яғни жоғарғы қауіп көзімен келтірілген зиян үшін. Экологиялык заннаманы бузганы ушин зандык жауапкершилик тандауынын негизи экологиялык кукык бузушылыкты жасау б.т., одан экологиялык кукык нормаларын реттеуди бузатын кукыкка кдрсы кинали арекет н/е арекетсиздик, мемле-кетке, табигат пайдаланушыга ж/е коршаган ортага зиян келтиретин, ал осы аркылы адамнын денсаулыгына да, не осындай зиян кел-тирудин накты мазмуны болатын когамдык кдтынастар тусиниледи
Дата добавления: 2014-11-24; просмотров: 301 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |