Читайте также:
|
Прогрессивті шығындар - өндіріс пен өнім өткеруге қарағанда көп деңгейде өзгеретін өзгермелі шығындар.
Дегрессивті шығындар - өндіріс пен өнім өткерілуіне қарағанда салыстырмалы түрде аз пропорцияда өзгеретін өзгермелі шығындар.
Өзгермелі шығындар өндіріс пен өнім өткерілу көлемдері өсуі бойынша көрінеді. Ең алдымен олар өндіріс көлемімен баяу өсіп және осы уақытта дегрессивті шығындар пайда болады. Оның себебі мына жағдай: фирманың экономикалық қызметі кеңейген сайын жұмысшы күшін пайдалану, ұйымдастыру және еңбек бөлінісі жақсарады, арзан шикізат пен материалдар алынады.
Бірақ та, белгілі бір сәтте, шаруашылық қызмет тиімділігіне жету, арзан шикізат пен материалдарды жақсы қолдану мен сатып алу мүмкіндіктері таусылатын деңгейге жетеді. Фирма өзінің әлеуетін толық пайдалану деңгейіне жақындағанда, өзгермелі шығындар сипатына етіп, олар өндіріс көлемі өсуден де тез өсе бастайды. Бұл мынаумен, яғни жұмысшы күші осы немесе басқа себептерден қымбаттайды, өнімнің бірлігіне есептегенде шығындар өсе бастайды, жұмыстардың қарқыны ақаудың пайызын көтереді. Осылай, дегрессивті және прогрессивті шығындар басшылар үшін фирма шаруашылық қызметінің тиімділігінің борометрі болуы тиіс.
Фирманың шаруашылық қызметінің тиімділігі туралы шығындар құрылымының басқа өзгерістері де куә болады. Шығындар құрылымы деп жалпы жалпы шығындардың барлық көлемінде фирманың өзгермелі және тұрақты шығындардың пайыздық қатынасын түсінеміз.
Егер А және В екі фирмалардың жалпы шығындары мына түрде келтіреді.
А В
өзгермелі шығындар 70% 40%
тұрақты шығындар 30 % 60%
жылпы шығындар 100 % 100%
Осыдан олардың шығындарының құрылымы өзгеше деп қорытынды жасауға болады.
А фирмасында еңбекті төлеуге көп шығындардың болуы, осы фирмада қол еңбегінің үлесі көп екендігін көрсетеді. Оған керісінше В фирмасында өндірістің жоғары деңгейлі автоматтандырылуына сәйкес жоғары тұрақты шығындар мен еңбек ақысында аз өзгермелі шығындар.
Өндіріс шығындары құрылымы қазіргі жағдайда айтарлықтай өзгереді. Жаңа технологияларды қолданудың өсуіне байланысты құрылымында инженер-электроншиктер, инженер-прграммистер, инженер-механиктер оларға сәйкес еңбек ақылары мен басым жоғары мамандықты жұмысшы күшіне қажеттілік өседі. Осы себептен өнімнің жалпы құқығында еңбек ақы үлесі айтарлықтай өсті. АҚШ-та өнеркәсіп жұмысшыларының еңбек ақысы 2%-дан 10%-ға өсті. Фирманың маркетингтік қызметіне байланысты шығындар 20%-дан 40%-ға өсті, осыдан фирма стратегиясында пайданы көбейтуде мына мәселелер пайда болады.
Пайданы көбейтуде мынадай теориялар мен үлгілерін айырады.
Пайданы көбейтудің дәртүрлі үлгісі.
Дәстүрлі үлгі мына әдістерге сүйенеді.
- статистикалық әдіс, өндіріс пен өткізудің бұрынғы көлемдері кезінде алынған жоғары пайданың статистикалық ақпараттарына негізделеді;
- экспериментті әдіс, өнімнің көруге арналған партиясының өндірісі мен өткерілуіне және де осыдан түскен жоғары пайдаға негізделеді;
- эксперттік баға әдісі, өндіріс пен өткеру көлемдерінің және шығындар көлемінің экспорттық баға негізінде максималді пайда алу мүмкіндіктерін талдауға сүйенеді;
Менеджерлік теория және пайданы ұлғайту үлгісі.
Осы теорияға келіссек нарықтық тәуекел жағдайында қатаң бәсекелестің ортада фирманың одан шығуға ұмтылуында пайданы ұлғайту мен тек қана аз уақытта ғана емес, сондықтан бірге ұзақ уақыттағы кезеңде де айналысуы тиіс.
Тәжірибе көрсеткендей, осында осы немесе басқа фирманың сайланған басшыларының тәртіптеріне байланысты мәселе туады.
Сайланған басшылар өздерін жұмыста уақытша сезініп, пайданы ұлғайтуды өздері орынынан кеткенше жақсы сыйлық алуға үлгеру үшін тек қана аз уақыт кезеңінде жүзеге асыруға ден қояды.
Ірі фирмалардың контракты бойынша сайланған басшылары, сайланған басшылар емес, максималді пайданы алудың бағдарламасын тек қана аз уақыт кезеңінде ғана емес, сонымен қатар ұзақ уақыт кезеңінде де жасайды.
Маржиналды теория және пайданы көбейтудің үлгісі.
Осы теория шекті табыс және шекті шығындар тепе-теңдігінде пайданы көбейту туралы тезиске сүйенеді (сегізінші тақырыпты қараңыз.) Сегізінші тақырыпта шекті шығындар мен шекті табыс есептері көрсеткендей, олардың тепе-теңдік үш өнім өндірісінде ғана болуы мүмкін.
Дата добавления: 2015-01-30; просмотров: 144 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |