Читайте также:
|
Қазақта көп тамаша дәстүрлер бар, олардың бірі ағайыншылық пен қонақжайлық. Мына рынок экономикасы соларды катты ойсыратып жіберді. Комфортсуйгіштік пен индивидуализм осы қасиеттерді жылдан жылға жеңіп барады. Халықтың ол қасиеті мына кризис кезінде керек-ақ, жумыссыз, не қаражатсыз қалған адамаға туыстардың, достарының көмегі, өмір бойы есте қалып, адамгершіліктің сол өнегесі ол адамды жақсылықа итермелейді. Қазақ көп жыл бойы (совет кезінде қалыптсқан терминология боиынша), бұратана халық болып, сол кезден қалған бір қасиет қазір жексұрын әдетке айналды. Кез келген ұлт мәселесі жөнінде республика көлеміндегі проблемаларға үрке қарау - оны орысша айтсақ, комплекс малой народности, дейді. Оны мынадан көруге болады - Шахановтың көлеңкісінен қорқып аштық жариалауы, не қазақтардың басқа ұлттарға күдікпен қарауы - мысалы, орыс тіліне екінші мемлектттік статус беруге қарсы болу. Жалпы психология қазірде қазаққа ауадай қажет. Тарихқа көз салсаңыздар, кезінде Алаш зиялылары психологияны өз беттерінше қазақшаға аударып, кітап жазып шыққан. Әсіресе, бірінің кітабы екіншісіне ұқсамайды. Ол кездегі психология мен қазіргі психологияның арасы аспан мен жердей. Дегенмен, адам талпынса неге болса да қолы жетеді.Менің бір байқағаным, шет елде практикалық психологиясыз күнделікті өмірін елестете алмайды. Соған қарамастан билік басындағы шет елде болып жүрген қандастарымыздың қарапайым қарым-қатынас өнерін игермегеніне таңым бар. Әлде қасақана жасағысы келмейді ме? Жақсы өмір сүру үшін адам өзін тануы қажет. Жаратқанды тану үшін де адамның өзін білгені жөн. Психология тамаша ғылым - болашағы өте зор, келесі ғасырларда жаңа техникалық технологияларды адамзат осы психолгиялық күштермен алмастырады деп ойлаймын. Әрине, психологияны бәрі түгелдей иегереді деп айту күпірлік болар. Дегенмен, бұл өмірді сәнді де, мәнді сүргісі келген әрбір адамның, оның ішінде қазақтың практикалық психологияны білгенін құптар едім. Қазаққа психология өте керек. Әлем таң қалатын жетістіктерге мүмкін, жеткен шығармыз... бірақ соның ішінде қазақтардың үлесі қанша? Қазақтардың санаулы бөлігі болмаса, жалпы қазақтың сана сезімі әлі артта қалып жатыр. Соған қарамастан, қазақтар мақтанудан бірінші орын алады. Тереңнен ойлау қабілеті жетпей жатады. Басқаның айтқанына құлақ асып, оны түсіну деген жоқ. Тек өздерінікін дұрыс дейді. Мен кейде орыстардың не шала қазақтардың пікірлерімен келісіп отырамын. Өте жақсы, орынды пікірлер айтып жатады. Қазақ тілінде жазбаса да олар анағүрлым білімді. Қазаққа жаны ашитындары да көп. Ал, қазағымыз оларды сыбап боқтап, қаралап жатады. Бұл да мәдениеттің жетіспеушілігінен туындайды. Психология қазаққа керек әрине және қазақта психология басқа халықтардан кем емес деп ойлаймын. "Батыстың ел болу моделін алып, оның психологиясын алмауымыз керек пе?"- деп жатады. Біздің қазақ тез үйренгіш, біреуге еліктеуші - деп айтады. Тек Батысқа еліктей беруіміз дұрыс па? Ел болу моделін де түгелдей Батыстан алу керек дегенге де келісе алмаймын. Сондықтан "оның психологиясын да "
Дата добавления: 2014-11-24; просмотров: 287 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |