Читайте также:
|
Материалдық жауапкершілік — еңбек құқығы бойынша жұмыс беруші мен жұмыскер арасындағы бір-біріне келтірген зиянды өтеу міндеті. Жұмыскерге келген зиян жұмыс барысында жарақат алудың, денсаулықтың зақымдануының, нашарлауының салдарынан еңбек қабілетін толық немесе ішінара жоғалтқандықтан алып жүрген табысынан және емделуге жұмсаған шығындарынан тұрады. Өз кезегінде еңбек шарты бойынша жауапкершілігіне алған мүліктің заңсыз, басқа біреудің иелігіне кетуі, талан-таражға түсуі немесе бүлінуі бұл шығынды жұмыскердің өтеуіне апарып соқтырады. Өтемнің көлемі нақты жағдайдың мәнісіне, жұмыскердің қаншалықты кінәлі екендігіне қарай анықталуы мүмкін. Азаматтық құқықта міндеттемені бұзғаны үшін мынадай жауапкершілік түрлері бекітілген:
құқығы бұзылған тараптың залалдарын өтеу,
айып төлеу,
кепілпұл сомасын төлеу,
моральдік зиянның орнын толтыру.
Кәмелетке толмаған 14 пен 18 жас аралығындағы жасөспірім біреуге зиян келтірсе, оны өз есебінен өтеуге міндетті, ал қаражаты болмаса не жетпесе, қосымша жауапкершілікке ата-анасы тартылады. Борышкер адам еркінен тыс күштердің салдарынан міндеттемені орындауға мүмкіндік болмағандығын дәлелдеген жағдайда ғана жауапкершіліктен босатылады. Еңбек заңдары бойынша — нормативтік актілер мен шарттарға сәйкес, есеп арқылы өзіне сеніп тапсырылған құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етпеу нәтижесінде келтірілген залал үшін толық материалдық жауапкершілік артылатын қызметкер. Толық материалдық жауапкершілік артылатын адамдар тобына, жауапкершілік заңнамамен тағайындалады.
ҚР ЕК 168-бабының нормаларына орай, өндіріс процесінде өзіне берілген мүлік пен құндылықтарды сақтауға, өңдеуге, сатуға (жіберуге), тасымалдауға, қолдануға немесе өзге де пайдалануға байланысты лауазым атқаратын немесе жұмыстар орындайтын қызметкер және жұмыс беруші қызметкерге берілген мүліктің және басқа да құндылықтардың сақталуын қамтамасыз етпегені үшін қызметкердің толық жеке материалдық жауапкершілігі туралы жазбаша нысанда шарт жасасады.Толық жеке немесе ұжымдық (ортақ) материалдық жауапкершілік туралы шарттар еңбек шартын жасасу кезінде де, еңбек шартына қосымша ретінде де жасалуы мүмкін.Сынақ мерзімі еңбек шарты күшіне енген кезден басталады. Сынақ мерзімі кезеңінде қызметкерлерге ҚР ЕК-нің нормалары, еңбек шартының, ұжымдық шарттың талаптары қолданылады (ҚР ЕК 36-бабының 2,3-тармақтары).Тиісінше толық жеке материалдық жауапкершілік туралы шартты еңбек шартын жасау кезінде және егер қызметкерге материалдық жауапкершілік жүктеу қажеттілігі туындаса, еңбек қатынастары процесінде де жасауға болады.
Дата добавления: 2014-11-24; просмотров: 128 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |