|
Читайте также: |
Психология басқа ғылымдар сияқты даму жолдарынан өткен. Әлемдік психологияның даму тарихы екі кезеңге бөлінеді:Бірінші кезең, басқа ғылымдардың аясында пс.білімінің қалыптасу кезеңі(Б.Д.Д ІV ғ.ғ – ХІX ғасырдың 60 Ж). бұл шамамен 2400 жылдай уақытқа созылып, Аристотельден (348-322) басталатын философиялық ілім тарихы.Осынау сан ғасырлық үлкен кезеңге әр кезде өмір сүрген ғалымдар, атап айтқанда Герофил, Гипократ, Демокрит, Галлен, Декарт, Геббос, Лейбниц, Дидро т.б ғұламалар адамның жан дүниесінің сыры мен қыры туралы небір сындарлы пікірлер айтқан. Сонамен қатар ежелгі Грекияның философтары психиканы түсіндіру амалын отпен немесе бумен салыстырудан іздеді. Мысалы Гераклит түсідіруі бойыншат барлық алем оттан пайда болады, жан ылғалдан буланып шығады деді.Екінші kezen пс.ның өз алдына дербес ғылым ретінде (XIX 60ж.ж- қазіргі уаұытқа дейін) көрінуі.Өте беріде, яғни 1870 жылдан басталады. Сол жылы неміс ғалымы Вилгельм Вундт (1832-1920) Лейпциг қаласында тұңғыш лаборатория ұйымдастырып, психикалық құбылыстарды арнаулы құрал сайман, аспаптардың көмегімен зерттеуге болатыедығын дәлелдеп, мұның дербес эксперименттік ғылым болуына жол ашты.ХІХ ғасырдың аяғы ХХ ғ.дың басында атақты психолог Г. Эббингауз психология тарихына қысқаша және нақты анықтама берген. Ол пс.ғылымының зерттеу пәні бойынша пс.лық құбылыстардың тарихы даму процестерін қарастырды. Осы көзқарас бойынша психология тарихын шартты түрде төрт кезеңге бөлуге болады: бірінші кезеңде пс. Жан туралы ғылым деп, ежелгі замандардан бері, біріншіден психика бейнесі рух пен матперияның барысындада қалыптасты. Рух материядан тыс бола ма, жан денеден бөлек өмір сүре ала ма. Қорыта келгенде бірінші кезең адам өмірінде түсініксіз болмысты жанның бар болуымен түсіндіріледі. Бұл екі мың жыл бұрынғы көзқарас.Екінші кезеңде, пс. Сана туралы ғылым ретінде қарастырған. Ол XVII ғ.басталады. сезіну қабілеті мен ойлау сана деп аталады. Негізгі әдіс адамның өзін өзі бақылауы. Осы әдістің негізін қалаған Дж. Локк. Пс.ғылымының дамуы үшін интроспективті пс.айтарлықтай мәнді әскр қалдыра отырып, мынадай теориялар қатарын ұсынды:В.Вундт және Титченер нег.қалаған сана элементтерінің теориясы.Ф. Брентано қалаған сана актілерінің пс.сы.У. Джемсом құрғансана қарқыны теориясы.В. Дильтеяның түсіндірмелік теориясы.Үшінші кезеңде пс. Мінез құлық туралы ғылым ретінде қарастырып, Джон Уотсон (1878-1958) негізін салған бихевиоризм бағыты еді. Бұл бағыт бойынша, ескі пс.тіліндегі сана, ерік, эмация, қабылдау т.б терминдерден бас тарту дегенді білдіреді.Төртінші кезеңде психикалық құбылыстардың механизмдері мен заңдылықтары зерттеледі. ХХ ғ.дың екінші жартысынан басталады. Оның негізін қалағандар С.Л.Рубенштейн, Л.С.Выготский, А.Р.Лурия т.б.
Дата добавления: 2014-11-24; просмотров: 96 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |