Читайте также:
|
У жнiўнi 1914 г. з пачаткам першай сусветная вайны Заходняя Беларусь была захоплена Германiяй. Нi царскi ўрад да лютага 1917 г., нi часовы буржуазны ўрад пасля лютаўскай рэв-i не зрабiлi нiчога, каб вывесцi краiну з вайны, вызвалiць Беларусь ад захопнiкаў. Пасля Кастрычнiцкай рэв-i савецкi ўрад звярнуўся да ваюючых краiн з прапановай спынiць вайну. Але зрабiць гэта яны адмовiлiся. Не прынеслi поспеху i сепаратныя перагаворы з Германiяй. У лютым 1918 г. Германiя аднавiла ваенныя дзеяннi. Больш за 2/3 тэрыторыi Беларусi апынулiся пад уладай германскiх акупантаў. Савецкi ўрад вымушаны быў пайсцi на падпiсанне самага несправядлiвага мiрнага дагавора з Германiяй. Такi дагавор быў падпiсаны 3-га сакавiка 1918 (Брэсцки мирны догавар). Беларускае пытанне на перагаворах не разглядалася. Iнтарэсы беларусаў не былi прыняты пад увагу нi адным з бакоў.
На захопленай тэр-i акупанты лiквiдавалi савецкую ўладу, устанавiлi акупацыйны рэжым, што выклiкала моцнае супрацiўленне беларускага народа. Пачалася барацьба рабочых, сялян Беларусi супраць акупантаў. Кiравалi гэтай барацьбой камунiсты. Ва ўмовах наступлення германскiх войск кiраўнiкi нацыянальна-дэмакратычных партый Беларусi зрабiлi спробу захапiць уладу, стварыць беларускую дзяржаўнасць. Першы Усебеларускi з'езд адбыуся 5-7 снежня 1917 г. у Мiнску. На iм прысутнiчала 1872 дэлегаты(1167 з правам рашучага голасу), якiя былi абраны ад усiх 5-цi губерняу Беларусi. Па прадстаунiцтву i складу гэта быу у поунай меры паунамоцны з'езд якi меу права вырашаць пытаннi аб стварэннi краевай улады. На з'ездзе была абрана Рада i фактычна аб'яулены па-за законам Аблвыканкомзап. Бальшавiкi з дапамогай зброi разагналi з'езд (17 снежня). Трэцi Усерасiйскi з'езд Саветау адобрыу дзеяннi Беларускiх бальшавiкоу. 18 снежня 1917 года тайна у дэпо Лiбава - Роменскай чыгункi адбылося паседжанне Прызiдыума Усебеларускага з'езда. Быу абраны выканаучы камiтэт (17 чалавек) начале з Тамашом Грыбам. Ва умовах развалу фронта бальшавiкi не здолелi арганiзаваць абарону Беларусi. У ноч на 19 лютага 1918 года бальшавiкi уцяклi з Мiнска. Уладу у свае рукi узяу Выканкам Усебеларускага з'езду. 21 лютага 1918 года Выканкам звярнууся да народа Беларусi з першай Устауной граматай у якой абвясцiу сябе часовай уладай на тэрыторыi Беларусi i абявязауся склiкаць Усебеларускi Устаноучы з'езд. 9 сакавіка 1918 г. адбылося пашыранае пасяджэнне выканкома Савета Усебеларускага
Усебеларускага з’езда. На пасяджэнні была прынята 2-я Устаўная грамата да народа Бел-і. У гэтым дакуменце Бел абвяшчалася Народнай Рэсп-й. Аднак ў граматах не былі дастаткова выразна акрэслены сац—паліт задачы. Таму выпрацоўваецца агульная тактыка ў нац-м пытанні. 25 сак 1918 г. на сесіі Рады была прынята 3-я Устаўная грамата. Грамата павінна была завяршыць працэс самавызначэння і канчаткова канстытуіраваць утварэнне бел-й нац-й дзярж-ці. Галоўным у грамаце было абвяшчэнне незал-ці Беларусі. Найбольшую самастойнасць Рада БНР атрымала ў галіне культуры і адукацыі. Народны сакратарыят БНР атрымаў ад нямецкага камандавання некаторыя правы і ў галіне міжнар-й палітыкі. Вось у такіх складаных умовах Рада БНР на закрытым пасяджэнні прыняла тэкст тэлеграмы германіі, у якой выказвалася падзяка за вызваленне Бел-і ад бальшавіцкага прыгнёту і анархіі. Пасылка Радай тэлеграмы выклікала востры палітычны крызіс у самой Радзе, яе пакінулі эсэры, меншавікі, яўрэйскія сацыялісты. Пасля вайны на вызваленай тэр-і Бел-і была адноўлена сав-я ўлада. Ствараліся яе органы: ваенныя саветы, рэвал-я камітэты, выканкомы Саветаў. Такім чынам, абвяшч БНР з’явілася першай спробай рэалізацыі на практыцы бел-й ідэі, што ўзнікла яшчэ на пач ХІХ ст., сукупнасці ўсіх трох яе асноватворных элементаў – нац свядомасці, нац-культ-га адраджэння і нац дзярж-і. Аднак гэта быў першы крок барацьбы за бел дзярж-ць. Незалежнасць і свабода, аб’яўленыя 25 сак 1918 г., так і засталіся жаданнем і надзеяй. Рада БНР даволi паспяхова займалася культа-асветнiцкай дзейнасцю. Быу атрыманы дазвол на выданне 14 беларуса-моуных газет i часопiсау. Быу адкрыты педiнстытут, створана бюро па напiсанню падручнiкау, а для iх выдання - таварыства "Асвета". У эканамiчнай вобласцi была арганiзавана Беларуская гандлевая палата i распрацавана праграма ажыццяулення фiнансава-грашовай сiстэмы. Пасля лiстападаускай 1918 года рэв-i у Германii Савецкi урад дэнансавау Брэсцкi мiрны дагавор(13 лiстапада 1918 г) i рушыу Чырвоную Армiю на Захад. Не маючы уласных войск, Рада БНР не змагла аказаць супрацiуленне. Многiя члены Рады БНР вумушаны былi пакiнуць Мiнск. Такiм чынам, у вынiку неспрыяльных знешне-палiтычных i унутраных умоу няудала завяршылася першая спроба арганiзацыi беларускай дзяржаунасцi. Але дзейнасць Рады БНР зрабiла значны уплыу на рост нацыянальнай самасвядомасцi беларусау. Гэта прымусiла бальшавiцкi урад пайсцi на стварэнне Бел Сав Рэспублiкi.
Дата добавления: 2015-01-30; просмотров: 81 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |