×èòàéòå òàêæå:
|
«Ìåìëåêåòò³ê íåìåñå қîғàìäûқ òәðò³ïêå, àçàìàòòàðäûң құқûқòàðû ìåí áîñòàíäûқòàðûíà, áàñқàðóäûң áåëã³ëåíãåí òәðò³á³íå қèÿíàò æàñàéòûí, ñîë үø³í çàңäàðìåí әê³ìø³ë³ê æàçà êөçäåëåãí çàңғà қàðñû, ê³íәë³ (қàñàқàíà íåìåñå àáàéñûç) әðåêåò íåìåñå әðåêåòñ³çä³ê әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ äåï òàíûëàäû (ӘҚòÁÊ 9- áàáû), Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ ҚÐ 2001æûëû 30 қàңòàðäà қàáûëäàíғàí «Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû êîäåêñ³ìåí» ðåòòåëåä³.
Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқòûң áåëã³ëåð³: құқûққà қàðñûëûғû, ê³íәë³ë³ã³, әê³ìø³ë³ê æàçàëàíóû. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқòûң ñóáúåêò³ñ³ áîëûï çàңäà әê³ìø³ë³ê òåð³ñ қûëûқ ðåò³íäå êөðñåò³ëãåí әðåêåòò³ æàñàғàí àäàì òàíûëàäû. Әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûққà ҚÐ ӘҚÁòÊ áîéûíøà 16 æàñқà òîëғàí æåêå òұëғà æәíå çàңäû òұëғàëàð: ìåìëåêåòò³ê æәíå ìåìëåêåòò³ê åìåñ, êîììåðöèÿëûқ æәíå êîììåðöèÿëûқ åìåñ ұéûìäàð òàðòûëàäû. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқòûң құðàìûíà (ýëåìåíòòåð³íå): îáúåêò, îáúåêòèâò³ æàғû, ñóáúåêò, ñóáúåêòèâò³ æàғû æàòàäû. Êөðñåò³ëãåí òөðò ýëåìåíòò³ң åң áîëìàñà á³ðåó³í³ң áîëìàóû құқûқ áұçóøûíû әê³ìø³ë³ê æàóàïêåø³ë³êêå òàðòóғà ìүìê³íä³ê åðìåéä³. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûқòû òóûíäàòàäû.
Әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûқ- әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ æàñàғàíû үø³í æåêå æәíå çàңäû òұғàëàðғà ìåìëåêåòò³ê îðãàíäàð ìåí ëàóàçûìäû òұëғàëàð òàðàïûíàí қîëäàíûëàòûí әê³ìø³ë³ê-құқûқòûқ ñàíêöèÿëàðäû қîëäàíóû. Çàң áîéûíøà әê³ìø³ë³ê æàóàïêåðø³ë³êò³ң ìûíàíäàé òүðëåð³ áåëã³ëåíãåí: әê³ìø³ë³ê, òәðò³ïò³ê æәíå ìàòåðèàëäû. Әê³ìø³ë³ê æàóàïêåðø³ë³êò³ң áåëã³ëåð³:
1) Ìåìëåêåòò³ң әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûққà қàðñû æàóàï øàðàñû áîëûï òàáûëàäû.
2) Құқûқ áұçóøûíû òәðáèåëåó øàðàñû áîëûï òàáûëàäû.
3)Құқûқ áұçóøûíûң àð-íàìûñûí òàïòàó æәíå òәí àçàáûí òàðòқûçó ìàқñàòûí êөçäåìåéä³
Әê³ìø³ë³ê æàçà- çàң ìåí óәê³ëåòò³ë³ê áåð³ëãåí îðãàíäàð әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ æàñàғàíû үø³í қîëäàíàòûí ìåìëåêåòò³ê ìәæáүðëåó øàðàñû. Әê³ìø³ë³ê æàçàíûң òүðëåð³ ӘҚÁòÊ àéқûíäàëғàí.
Әê³ìø³ë³ê ³ñòåðä³ ìûíàíäàé îðãàíäàð қàðàéäû:
-ñîòòàð;
-êәìåëåòêå òîëìàғàíäàð ³ñ³ æөí³íäåã³ êîìèññèÿëàð;
-ìåìëåêåòò³ê èíñïåêöèÿëàð æәíå ò.á. құçûðëû îðãàíäàð (өðò ñөä³ðó қûçìåò³, ñàëûқ, қàðæû ïîëèöèÿëàðû ò.á.)
Әê³ìø³ë³ê ïðîöåññ íåìåñå әê³ìø³ë³ê ³ñ æүðã³çó- әê³ìø³ë³ê ³ñòåðä³ қàðàóäûң áåëã³ëåíãåí ïðîöåññóàëäûқ әðåêåòòåð³í, ñàòûëàðûí, êåçåңäåð³í æүéåë³ òүðäå æүçåãå àñûðó áîëûï òàáûëàäû.Әê³ìø³ë³ê ïðîöåññò³ң íåã³çã³ ұàғèäàòòàðû (ïðèíöèïòåð³):
1)Çàңäûëûқ қàғèäàòû, әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ үø³í қîëäàíûëàòûí øàðàëàð òåê әê³ìø³ë³ê êîäåêñïåí áåëã³ëåíåä³;
2)Ñîò құç³ðåò³í³ң åðåêøåë³ã³. Әê³ìø³ë³ê ³ñòåðä³ қàðàóäàғû ñîòòûң құç³ðåò³, îíûң þðèñäèêöèÿëûқ øåã³, ñîò òөðåë³ã³í æүçåãå àñûðó òәðò³á³ әê³ìø³ë³ê êîäåêñòå áåëã³ëåíãåí, îíû өç áåò³íøå өçãåðòóãå áîëìàéäû. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû қàғèäàòòàðäû өçãåøå áұçғàí æàғäàéäà ñîò øåø³ìäåð³ çàңñûç äåï òàíûëûï өç êүø³í æîÿäû;
3)Àçàìàòòàðäûң òåңä³ã³. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ æàñàғàí àäàìäàð òåã³íå, ұëòûíà, әëåóìåòò³ê ëàóàçûìäûқ æәíå ìүë³êò³ê æàғäàéûíà қàðàìàñòàí әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûққà òàðòûëóғà òè³ñò³;
4)ʳíәñ³çä³ê ïðåçóìïöèÿñû. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû ³ñ қîçғàëғàí àäàì ê³íәñ³ äәëåëäåíáåé³íøå æәíå ñóäüÿíûң, îðãàííûң (ëàóàçûìäû àäàìíûң) çàңäû êүø³íå åíãåí қàóëûñûìåí áåëã³ëåíáåé³íøå ê³íәñ³ç äåï åñåïòåëåä³;
5)ʳíә қàғèäàòû.Òåê ê³íәñ³ àíûқòàëғàí құқûқ áұçóøûëûқòàðû үø³í әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûқòà áîëóғà òè³ñ;
6)Қàéòà әê³ìø³ë³ê æàóàïòûëûққà òàðòóғà æîë áåðìåóø³ë³ê. Á³ð құқûқ áұçóøûëûқ үø³í åøê³ìä³ äå åê³ ðåò әê³ìø³ë³ê æàçàғà òàðòóғà áîëìàéäû;
7)²çã³ë³ê (ãóìàíèçì) қàғèäàòû. Құқûқ áұçóøûëûқ æàñàғàíғà әê³ìø³ë³ê æàçà қîëäàíғàíäà àäàìíûң қàä³ð êàñèåò³í қîðëàóäû æàçàíûң ìàқñàòû åò³ï қîþғà áîëìàéäû;
8)Æåêå áàñқà қîë ñұқïàóøûëûқ.Òåê әê³ìø³ë³ê êîäåêñòå áåëã³ëåíãåí íåã³çäåðäå æәíå êөçäåëãåí òәðò³ïïåí ғàíà àçàìàòòàðäû ұñòàóғà, æåêå çàòòàðûí òåêñåðóãå, қàìàóғà àëóғà ò.á. øàðàëàðäû қîëäàíóғà áîëàäû.ӘҚÁ òóðàëû ³ñêå қàòûñóøûëàðäû қàòûãåçä³ê íåìåñå àäàìíûң қàä³ð қàñèåò³í қîðëàéòûí әðåêåòòåðãå ұøûðàòóғà åøê³ìí³ң õàқûñû æîқ;
9)Æåêå áàñòûң àð-îæäàíû ìåí қàä³ð-қàñèåò³í құðìåòòåó. Àäàìíûң æåêå өì³ð³ òóðàëû æәíå құïèÿ ñàқòàëóû қàæåò äåï åñåïòåéò³í ìәë³ìåòòåðä³ әê³ìø³ë³ê êîäåêñòå êөçäåëìåãåí ìàқñàòòàðäà æèíàï ïàéäàëàíóғà æîë áåð³ëìåéä³. Ìåìëåêåòò³ê îðãàíäàð ìåí ëàóàçûìäû àäàìäàðäûң çàңñûç әðåêåòòåð³, àäàìғà êåëò³ðãåí ìîðàëüäûқ çàëàë çàңäà áåëã³ëåíãåí òәðò³ïïåí өòåëó³ òè³ñ;
10)Æåêå өì³ðãå қîë ñұқïàóøûëûқ. Õàò æàçûñó, òåëåôîíìåí ñөëåñó, ïîøòàìåí òåëåãðàô àðқûëû æәíå өçãå äå õàáàðëàð àëûñó құïèÿñû. Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû ³ñ æүðã³çóäå îñû құқûқòàðäû øåêòåóãå òåê çàңìåí ò³êåëåé áåëã³ëåíãåí æàғäàéëàðäà, æәíå çàңäà êөðñåò³ëãåí òәðò³ïïåí æîë áåð³ëåä³;
11)Ìåíø³êêå қîë ñұқïàóøûëûқ. Ìåíø³êêå êîíñòèòóöèÿìåí æәíå çàңäàðìåí êåï³ëä³ê áåð³ëãåí. Åøê³ìä³ ñîò øåø³ì³íñ³ç өç ìүëê³íåí àéûðóғà áîëìàéäû. Îë әê³ìø³ë³ê êîäåêñòå êөçäåëãí æàғäàéëàðäà ғàíà æүðã³ç³ë³ó³ ìүìê³í;
12)Ñóäüÿëàðäûң òәóåëñ³çä³ã³. Ñîòòàðäûң ñîò òөðåë³ã³í ³ñêå àñûðó æөí³íäåã³ қûçìåò³íå қàíäàé äà áîëìàñûí àðàëàñóøûëûққà æîë áåð³ëìåéä³;
13)²ñ æүðã³çó ò³ë³. ҚÐ ӘҚÁ òóðàëû ³ñòåð ìåìëåêåòò³ê ò³ëäå æүðã³ç³ëåä³. Қàæåò áîëғàí æàғäàéäà îðûñ ò³ë³ íåìåñå áàñқà ò³ëäåð ìåìëåêåòò³ê ò³ëìåí òåң қîëäàíûëàäû;
14)Êóә àéғàқòàðûí áåðóäåí áîñàòó. Åøê³ì өç³ өç³íå æұáàéûíà æәíå çàңäà êөðñåò³ëãåí øåêòåã³ òóûñòàðûíà қàðñû àéғàқòàð áåðóãå ì³íäåòò³ åìåñ;
15)Á³ë³êò³ çàң êөìåã³í àëóғà құқûқòàðäû қàìòàìàñûç åòó;
16)Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû ³ñ æүðã³çóä³ң æàðèÿëûëûғû. Ñîòòàð ìåìëåêåòò³ê îðãàíäàð, ëàóàçûìäû àäàìäàð ӘҚÁ òóðàëû ³ñòåðä³ àøûқ òүðäå æүðã³çåä³. Çàңғà ñәéêåñ ìåìëåêåòò³ê құïèÿ ìәë³ìåòòåðãå қàòûñòû ³ñòåð æәíå êîììåðöèÿëûқ, îòáàñûëûқ, àçàìàòòàðäûң æåêå өì³ð³í³ң құïèÿëàðûí ñàқòàóäû ñұðàï өò³í³ø á³ëä³ðãåíäå ғàíà æàáûқ òүðäå өòåä³
17)²ñ æүðã³çóäå қàó³ïñ³çä³êò³ қàìòàìàñûç åòó. ²ñò³ æүðã³çóäå қàó³ïñ³çä³êò³ ñàқòàó ìàқñàòûíäà îғàí êàòûñóøûëàðäû òåêñåðó æүðã³ç³ëåä³;
18)²ñ æүðã³çó ³ñ әðåêåòòåð³ ìåí øåø³ìäåð³íå øàғûìäàíó áîñòàíäûғû. ²ñ æүðã³çó ³ñ әðåêåòòåð³ ìåí øåø³ìäåð³íå øàғûìäàíó êîäåêñòå áåëã³ëåíãåí.Çàң áîéûíøà ³ñò³ қàéòà қàðàòóғà құқû áàð.
19)Àäàìíûң құқûқòàðûí, áîñòàíäûқòàðûí æәíå çàңäû ìүääåëåð³í ñîò àðқûëû қîðғàó. Әðê³ìí³ң өç құқûқòàðû ìåí áîñòàíäûқòàðûí ñîò àðқûëû қîðғàóғà құқûғû áàð;
Әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ òóðàëû ³ñòåðä³ қàðàóäûң òөðò ñàòûñû áàð:
1)Әê³ìø³ë³ê òåðãåó æүðã³çó. Áұë ñàòûäà әê³ìø³ë³ê құқûқ áұçóøûëûқ ôàêò³ëåð³ àíûқòàëàäû.
2)²ñò³ қàðàó. Óәê³ëä³ã³ áàð îðãàí (íåìåñå ëàóàçûìäû àäàì) ³ñò³ қàðàï қàóëû қàáûëäàéäû
3)Қàóëûíû қàéòà қàðàó. (ôàêóëüòàòèâò³ ñàòû) Қàáûëäàíғàí øåø³ì áîéûíøà àçàìàòòûң øàғûìû íåìåñå ïðîêóðîðäûң íàðàçûëûғû áîëғàí æàғäàéäà қàóëûíû êүø³íäå қàëäûðóìåí, îíû өçãåðòóìåí íåìåñå áұçóìåí àÿқòàëàäû
4)Қàóëûíû îðûíäàó. Қàóëûíû қàáûëäàғàííàí íåìåñå øàғûì ìåí íàðàçûëûқòû қàðàғàííàí êåé³í- àқ á³ðäåí áàñòàëàäû.
Äàòà äîáàâëåíèÿ: 2014-12-20; ïðîñìîòðîâ: 264 | Ïîìîæåì íàïèñàòü âàøó ðàáîòó | Íàðóøåíèå àâòîðñêèõ ïðàâ |