Гемоспоридиоз — омыртқалы жануарларда және адамдарда гемоспоридия арқылы туындайтын трансмиссивті ауру болып табылады. Гемоспоридия қарапайымдылар типіне жататын Споралылар класының өкілі болып табылады. Гемоспоридиялар эритроциттерде, омыртқалылардың қожайынының бауырында дамиды. Өмірлік циклі қожайынының алмасуымен байланысты. Омыртқалы қожайын организмінде жыныссыз көбею – шизогония, мерозоидтар гаметаға айналатын бөлік, қан айналу жүйесінде жүреді. Бұл паразиттердің тасымалдаушылары масалар, шыбындыр, кенелер болып табылады. Олардың организмінде жыныстық цикл және спорогония жүреді. Қандағы Жыныс клеткалары гамонттар деп аталады. Гемоспоридиялар адамдарда малярия тудырады, үй жануарларында пироплазмоз, бабезиеллар, тейлериоз және басқада аурулар тудырады. Үй жануарларының гемоспоридиоздары жануар патшалығына үлкен зиянын тигізеді. Үй жануарлардың гемаспоридиозымен күресу гемаспоридия тасымалдаушыларын жою, вакцина және емдеу болып табылады.
40. Эймериоз, этиологиясы (систематикасы, сыртқы, ішкі құрылысы, дамуы), эпизотологиясы таралуы, эпидемиологиясы (жұғу жолдары), аурудың клиникалық белгілері және патогенез, диагнозы, күресу шараларына анықтама беріңіз:
Патшалық: Protozoa
Тип: Sporozoa
Класс: Coccidiomorpha
Отряд: Eimeriida
Өкілі: Eimeria
Түр: E. zuernii
E. bovis
E. auburnensis
Эймерия қоянның, ірі қара малдың, үй жануарлары мен жабайы құстар-ң, насеком-ң ішек эпителий клет-апаразитті тірш.етеді. Эймериоз ауруына адам-а шалдығады. Эймериялар-ң денесі сопақша келген, алд.жағы үшкір, арт.жағы доғал пішінді болады, бұларды зоит (спорозоит, мерозоит) д.а. Зоит-ң сырты 3 мембраналы қабық-пелликуламен қапталған. оның астында түтікшелі фибрилдер болады, олар субпелликулярлы микротүтікшелер д.а. Пелликуламен бірге олар зоиттың қаңқасын құрайды. Зоиттың дене-ң алд.жағ.2айырқша органоидтар орналасқан. олар спираль тәрізді фибрилді – коноид ж/е қапшық тәрізді іші сілекей затқа толған саны 2-ден 14-ке дейін – роптиялар. Осылар арқ. паразит иесінің клет-ң ішіне кіреді. Роптриядан шыққан сұйық зат иесінің эпителий клетка мембранасын ерітеді де, ал коноид арқ.зоит бұранда арқ.клетканың ішіне кіреді. Эймерия-а, клет-ға ортақ бірқатар оргаоидтар болады – митохондрия-р, Гольджи аппараты, эндоплазмалық тор ж/е т.б.
Эймерия-ң даму сатысы өте күрделі. Эймерия кезектесіп тұратын шизогония, гаметогония ж/е спорогония жолдарымен дамиды. Оцисталар су ж/е шөп арқ.қоянның ішегіне түсіп, ооцистаның қабырғасы ішек сөлдерінің әсеріненжарылып, 8 спорозоит шығады. Спорозоит-р ары қарай даму үшін ішек-ң эпителий клет-а ену керек. Коноид ж/е роптриялар арқ. спорозоит клет-а еніп, денесі дөңгеленіп шизонтқа айналады. Шизонт-ң ядросы бірнеше қайтара бөлінеді. Сол ядро-ң бөлінуін шизигония д.а. Бұл жыныссыз көбею кезеңі. Шизогония нәтижесінде п.б. әрбір ядроның төңірегінде цитоплазма жиналып. олар мерозоитқа айналады. Мерозоиттар эпителий клет-ы әбден зақымдап болғаннан кейін ішек қуысына шығады да, қайтадан жаңа клет-а еніп, денесі дөңгеленіп шизонтқа айналады. Шизонттың ядросы көпке бөлініп шизогония арқ.тағы да мерозоит п.б. Шизогония бірнеше реет қайталанып, паразит-ң саны көбейеді.
Шизогония-н кейін гамотогония кезеңі басталады. Бұл кезеңде мерозойттар гамонттарға айналады, бұлардан гаметалар п.б. Макрогамонттар бөлінбей өсіп макрогаметаларға айналады, ал микрогамонт-ң ядросы көпке бөлініп цитоплазмамен қапталынып, 2 талшығы бар майда микрогаметаларға айналады. Микрогамета-р жылжып макрогаметлар-н қосылады. Копуляция нәтижесінде п.б. зигота сыртынан тығыз қабықпен қапталынып ооцистаға айналады. Ооцисталар қоянның нәжістерімен бірге сыртқа шығарылады. Сыртқы ортада ооцистаның ішінде спорогония кезеңі өтеді. Ооцистаның ішіндегі ядро 2 рет бөлініп, 4 ядро п.б. Оларды цитоплазмақоршап, 4 споробласт д.а. клетка түзіледі. Әрбір споробласт арнайы қабықпен қапталынып, спораға айналады.
Әрбір спораның ядросы 2ге бөлініп – 2 спорозоит түзіледі. Сөйтіп ооцистаның ішінде 4 спора п.б., олардан 8 спорозоиттар шығады да, иесінің ішек клет-а даму циклін бастайды.
Тейлериоз, этиологиясы (систематикасы, сыртқы, ішкі құрылысы, дамуы), эпизоотологиясы (таралуы), эпидемиологиясы (жұғу жолдары), аурудың клиникалық белгілері және патогенез, диагнозы, күресу шараларына анықтама беріңіз.
Тип: Apicomplexa-
Дата добавления: 2015-02-22; просмотров: 52 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |