Читайте также:
|
Шетелкапиталынтартужәнеоныпайдаланудыңтиімділігінкөтеру, мемлекеттіңұлттықмүдделеріменшетелинвесторларымүдделерініңкелісімдіболуынқамтамасызетумақсатында, ұйымдастырушылық, экономикалықжәнеқұқықтықмеханизмдіжетілдіру, инвестициялыққызметүшінжалпықолайлыжағдайменэкономиканыңбасымсалаларындамытупреференциялықрежимқұрудыталапетеді. Ісжүзіндегімеханизмгетолықтыруларменөзгерістершаруашылықжағдайыменоныңикемділігінкөтеругебайланыстыенгізілуітиіс. Шетелинвестицияларынтартуменқолданупроцесінтежеушібюрократиялықпроцедуралардыжеңілдетужәнешетелинвесторларыныңқұқықтарынқорғаубойыншакепілдеменікөтеруасамаңыздырөлгеие. Қазақстанэкономикасынашетелкапиталынтартудыңнегізгіформаларыныңбірі – сыртқынесиелер.
Несиеліккелісімшарттарғақолқоюда, соныменбірге, көзделгенинвестициялықжобалардыжүзегеасыруда, дефольттардың, яғнисыртқықарыздыжабуменбайланыстыбірқатарқиындықтартуумүмкін.
Дефольтсебептерінебарлықкезеңдердешетелдікнесиеліктізбектересебіненқаржыландырылатынинвестициялықжобаларқозғалысымеханизмініңжоқтығынемесесәйкесболмауыжатады: келісімшартқақолқою, аймақ, ұйымнемесеүкіметдеңгейіндежобабойыншашешімқабылдау, несиеніигеружәнеолбойыншақарыздыөтеу. Әлемдікбизнестекәсіпорындарменұйымдардыңтәжірибесініңболмауықарызалушыүшінпайдасызжәнекемсітушіліккелісімшарттаржасауғаәкеледі. Олардыңжүзегеасырылуынақтыкәсіпорындарменұйымдардың, жалпыреспубликааймақтарымүдделерінезиянкелтіруімүмкін.
Басыминвестициялықжобалардытаңдапалумеханизмініңбастыкемшілігі – таңдаудыңнақтыбелгілеріменқарапайымбағыт — бағдардыңжоқтығы. Жобалардыңкөпшілігіэкономикалықтиімділік, валюталыққайтарымдылық, ішкіқарызқабілеттілігіжағынантолықдәлелденбеген. Әлеуметтіксипаттағыкөптегенжобаларэкономикалықпайдалылыққазиянкелтіруде. Қазіргітаңдатартылғаннесиелербойыншатөлемдерөтелуде. Шетелнесиелерібойыншаөтелмегентөлемненқалыптасқансоммалардыңүшіншібөлігітөлемқабілеттілігіжоқшаруашылықсубъектілергекеледі.
Мүмкінболарлықдефольттарғажолбермеуүшінқаржылық, әкімшілік, құқықтықсипаттағышараларжиынтығынқолдануқажет. Еңалдымен, бақылаужәнежоспарлаусенімдінегізгеиеболуыүшінұлттықэкономиканыңбарлықсекторларыменбарлықформасындасыртқыресурстартүсімікөлемінсипаттаушынегізгістатистикалықкөрсеткіштержүйесіәзірленіпенгізілуітиіс.
Пайдасызкелісімшарттаржасау, қорлардыңшамадантысжұмсалуы, ескіргентехникажәнетехнологиянысатыпалудытудырғаннесиелердіжабықтүрдебөлусияқтықалыптасқантәжірибедеөзгерістерментолықтыруларенгізудіқажететеді. Сыртқықарыздыбақылаужәнебасқарубойыншажұмыстардыңмаңыздыбөлігіжан — жақтыбағалауданөткентиянақтытаңдалыпалынғанжәнедайындалғаннақтыжобалардыжүзегеасыруүшінқарыздыалумаңыздылығынескереотырып, шетелдікнесиелердіконкурстықнегіздетаңдауболыптабылады. Қарыздарменнесиелердіңбасымкөпшілігінақтыжобалардықаржыландыруүшінтартылуытиіс: кенорындарынигеру, шағынкәсіпорындарды, білімжәнеденсаулықсақтаужүйесіндамыту, демографиялықжағдайдыжақсарту, т.с.с. Мұндайбағытреспубликаэкономикасындамытуғажолашатынтиімдіжобаларғақорларсалымынқамтамасызетіп, қарызқорларынөтеуүшіноныңнақтымүмкіндіктерінжоғарлатады.
Осымен байланысты банктік және тәуелсіз сарапшыларды тарту арқылы ұсынылатын инвестициялық жобаларға алдын — ала сараптама жасау қажет. Мұндай сараптама негізінде жобалардың техника — технологиялық, бағалық және құқықтық жағына толықтырулар енгізілуі тиіс. Маркетингтік зерттеулер жүргізілуі тиіс: шикізат көлемі және жеткізетін көздері, қажетті мамандар және жұмысшылар саны, өткізу нарығының мүмкіншілігін бағалау.
Содан кейін жобаның негізгі өлшемдері анықталуы керек: оның пайдасы мен шығындары, тиімділігі, қайтарымдылық мерзімі, сонымен бірге валюта қайтарымдылығы, коммерциялық тәуекел деңгейі, негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге әсері — өндіріс көлемінің өсімі, бюджет, ұлттық табыс өсімі, шығындардың төмендеуі, әлемдік нарықта өнімнің бәсекеқабілеттілігінің жоғарлауы.
Жобаның экономикалық аспектілерінің сапалық және сандық талдауы жобаны таңдау мен оған сараптама жасаудың негізгі белгісі болып табылады. Мемлекет дамуының мақсаттарын жүзеге асыруға салынатын жобаны бағалауға бағытталуы тиіс: экономиканы көтеру, халықтың өмір сүру деңгейі, еңбек өнімділігін жоғарлатуға бағытталатын бағдарламаны жүзеге асыру есебінен әлеуметтік іс — шаралар жүргізу, жұмыс орындарын ашу, жергілікті ресуртарды қолдану, кадрларды оқыту, қоршаған ортаны жақсарту.
Жобаны мемлекеттік кепілдемемен қолдаушылық пен басымдыққа ие жобалар тізіміне енгізу үшін оларды таңдауда, келесі өлшемдер де ескерілуі керек: кәсіпорын, аймақ, республиканың сыртқы қарыз көлемі, Қазақстан Республикасы кепілдемесінің шегі, мүмкін боларлық қосымша қаржыландыру көлемі, ерекше және тұрақты құқықтық базаны құру мүмкіндіктерінің болуы. Сонымен қатар, сыртқы қарызды өтеу мүмкіндіктерін анықтау мақсатында, қарыз алушы кәсіпорындардың қаржылық — шаруашылық қызметіне күрделі тексеріс жүргізу қажет.
Дата добавления: 2015-01-05; просмотров: 212 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |