Читайте также:
|
1. Менеджменттің міндеті
2. Басқарудың функциясы мен құрылымы
Функция басқару қызметінің ерекше түрі, басқару функцияларының жиынтығы, басқару қызметінің түрлері, ұйымдастыру. Өңдірісті басқару негізгі екі белгі бойынша функцияларға бөлінеді, белгілеріне жеке тоқталу.
Кәсіпорын жүйе ретінде өзара байланысты және өзара келісілген басқарылатын және басқарушы бөліктерден түрады. Осы жүйе тармақтары арасында және олардың ішінде қатынастар пайда болады.
Менеджменттің міндеті - бұл қатынастарды басқарудың функциясын белгілеу және солардың негізінде басқарудың зандылықтарын ескеріп,. басқарушы жүйенің қүрылымын жасап шығару.
Басқарудың функциясы мен құрылымы - басқарудың мазмұны мен пішіні (формасы).
Функция (латынның - «атқару, қызмет» деген сөзі) қызметі сияқты анықталады, ал басқаруға сәйкес бұл басқару бойынша қызмет болады. Бұдан шығатыны, басқару жүйесінін жұмыс ісіеуі - басқару функциясын атқару процессі. Шынында, басқарылатын жүйеге кез келген эсер ету белгілі бір, осы жүйелерге ортақ басқару процесінің пішінінде, ал нақты айтсақ басқарудыц функцияларында жүзеге асуы мүмкін. Басқару әрекетінін мәнін түсіну үшін оган тән белгілерді білу қажет.
Басқаруда әр түрлі функцияны бөлу мен оларды талдау өндірісті басқару проблемасын ғылыми талдаудың ыңғайын табуда негізгі кезең болды.
Басқарудын функционалды тәсілінің басты белгісі - басқару функцияларының жиынтығы ретінде түсіндіріледі.
Басқарудың функциясы басқарудың өз мәнін көрсететін басқару қызметінің бөлігі болып табылады.
Функция басқару қызметінің ерекше түрі ретінде де басқару саласындағы еңбекті бөлу мен мамандандыру процесінің нәтижесі ретінде де қарастырылады. Өндірісте - еңбек өнімділігін бөлу ҒГР (ғылыми-техникалык прогресс) нәтижесі.
Функцияның мәнін бейнелейтін көптеген анықтамалар бар. Олардың бірі: «Функция - объективті қажетті, түракты қайталанатын іс-әрекеттер, мағынасының біртектілігі мен мақсатты бағыттылығы біріктірілген жиынтық ретінде түсіндіріледі».
Басқаруды жиынтық ретінде түсіндіру көп мәселелерді табысты шешуге мүмкіндік берді.
Функционалды тәсіл басқару қызметінің кейбір учаскелерінің, көбінесе, мотивация (уәждеме) функцияларының мазмұнын тереңдетіп жасауға мүмкіндік берді.
Дегенмен басқарудың ең басты функционалды тусіндірмесі - бұл тұтас алғанда да, әрбірін жекелей алғанда да өндірісті басқару органдарын құру үшін объективті негіздеме.
Басқарудың функциялары жұмыстың дербес түрлері болуымен және белгілеуге сәйкес біртекті және қайталануымен өндірістің (өндірушілердің. өздерінің) субъективті факторы мен объективті факторларының (оның материалдық-заттық элементтері) өзара әрекетінің ерекше типі болып табылады.
Функцияларды жіктеуге кызмет тұрғысынан келуге болады:
-кәсіпорын өзінің радиаторларын сатумен шұғылданады бұл оның баға белгілейтінін (немесе сол үшін күреседі), клиенттер табатынын, тапсырыстар қабылдайтынын және т.б. білдіреді. Бұл коммерциялық функциялардың рөлі;
-тапсырыстар қабылдаған соң өнімді дайындаумен (зерттеу және өндеу) және оның өндірісін ұйымдастырумен айналысу керек. Бұл техникалық функция;
-алайда, өндіріс капиталды шашыратуға байланысты талан етілетін каражаттың жинақталуына мүқтаж. Дайындалған бұйым сатылғанша және төленгенше мұндай қаражатқа ие болу мүмкіндігіне деген берік сенім болуы керек. Бұл қаржылық функция;
-осы күралдар арасында оның кажетгіліктеріне (жабдықтау) сәйкес келетін өндіріс процесінде тұтынылатын шикізат пен материалдар көрінеді. Бұл сатып алу қызметі және логистика функциясы;
-алайда қойылған мақсатқа жету үшін осы барлық құралдарды дүрыс қолдану максатымен олардың үйлесімін, нәтижелерін бақылауды камтамасыз ету керек. Бұл әкімшілік функция.
Кәсіпорында жүзеге асатын алты функцияларды немесе операциялар сериясының арасын ажыратады:
1.Техникалық (өндіріс);
2.Коммерциялық (сатып алу мен сату);
3.Есептің міндетті қызметі (есеп);
4.Қаржылық (қаржыландыру);
5. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету функциясы (материалдык
игілік пен қызметкер қүрамын сақтау);
6. Әкімшілік
Дәл сол әкімшілік функцияны басқаларынан басым ерекше бөліп көрсетіп, оның рөлін былайша анықтауға болады: -алдын ала болжай білу; -ұйымдастыру; -басқару; -үйлестіру; -бақылау.
Маркетинг - сұраныс жасауды көздеген қызмет. Қажетгіліктер негізінде қалыптасатын сұраныссыз бизнестің болуы мүмкін емес. Маркетинг ұғымына сатуды қамтамасыз ету, яғни кепілді тапсырыстар кіреді.
Өндіріс тұтыну сұранысына сәйкес барлық тауарлар дайындау мен қызмет көрсету процесі, сонымен қатар түтынушыларға жеткізу болып табылады.
Басқару объектілері түрғысынан мыналар атап көрсетіледі: -халык шаруашылығының құрылымын бейнелейтін функциялар (өнеркәсіп пен оның салалары, ауыл шаруашылығы, кұрылыс және т.с.с), және соған сәйкес өнеркәсіп пен оның салаларын, ауыл шаруашылығын, құрылысты транспортты және т.о. басқарудыц функцияларын;
-өндірісті (түтастай халық шаруашылығын, облысты және т.с.с.) басқару деңгейін және соған сәйкес халық. шаруашылыгының әр түрлі деңгейіндегі басқару міндеттерін бейнелейтін функциялар;
-ұдайы өндіріс (өндіріс, жабдықтау, өткізу, каржы) процесс сатыларын бейнелейтін функциялар;
-өндіріс процесінің құрамдас элементтері мен параметрлерін көрсететін функциялар - адамдар, өндіріс құралдары (шикізат, техника және т.с.с). Өндіріс элементтері өз кезегінде бірқатар параметрмен сипатталады: өнім сапамен, технологиялық процестер - бір ізге салынуы мен және т.с.с.
Басқару субъектісі жағынан басқару қызметінің мынадай түрлері атап көрсетіледі:
-алдын ала басқару - басқару максаттарын айқындау болжау (іс жүзіндегі факторлар негізінде басқару процесстері дамуының келешегін талдау) жэне жоспарлау (мақсаттар мен болжанатын нәтижелер бірлігін қамтамасыз етуге қажетті шаралар жүйесі);
-жедел басқару - ұйымдастыру, басқарушылык (дәлелдеу жандандыру);
-бақылау - есеп, талдау, өзіндік бақылау, яғни іс жүзінде» жеткен нәтижелерді белгіленген мақсатпен салыстыру,
Өңдірісті басқару негізгі екі белгі бойынша мынадай функцияларға бөлінеді:
-басқару процесінің мазмұны бойынша. Жалпы функциялар кез келген жүйенің табысты жұмысы үшін міндетті;
-өндірістік - шаруашылық қызмет саласына (түріне) қатысы бойынша. Жалпы функцияларды талдап, тексеріп, білу нәтижесінде басым белгіленген функциялар нақтылы деп аталады. Олар дербес және басқару жүйесінің әрбір буынының ерекшелігін көрсетеді.
Басқару процесінің мазмұны бойынша функцияларды бөлу
негізін қалаушы.
Жоспарлау процесінде қойылған мақсатқа жету үшін төрт нақтылы міндет шешіледі, басқаша айтқанда, жоспарлауды қоғамды басқарудың функциясы ретінде өзінің төрт қосалқы функциясы аркылы жүзеге асады:
-оқиғалардың дамуын болжау. Болжаудың мәні: уақыттың әрбір бөлігінде болатын жүйе жағдайының сипаты мен маңызын ашып көрсетуде. Бірақ болжау-өзінің рөлін атқару үшін жүйе үлгісін (моделін) жасау керек;
-үлгілеу - қойылған мақсатқа жету (яғни, жоспарды орындау) үшін жүйе" іс-әрекетінің дәйектілігі мен өзара байланысын көрсетеді. Үлгі жүйені әр түрлі ахуалда және болашакта көруге мүмкіндік береді, жоспарланатын кезең ішіндегі оның тәртібін бақылау және оның ортамен өзара әрекеттесуін талдауға мүмкіндік береді.
Экономикалык үлгілеуді жаратылыстану ғылымдарындағы тәжірибемен (экспериментпен) салыстыруға болады.
Болжау мен үлгілеу болашақ жүйені тек ойдағыдай мінсіз ашып көрсетеді, ал шынайы жағдайга көшу үшін жүйе козғалысы алгоритмін (процесс барысын алдын ала жазып кою) жасау, керекті материалдық ресурстарды, ғылыми қүралдарды шаруашылық жүргізу әдістерін ' анықтау кажет. Мүны келесі қосалкы функция - бағдарламалау шешеді;
-бағдарламалау бұл шешімдердің іс-әрекет багдарламасы мен шешім тандау процесі болып табылады және жүйені жаңа тапсырылған жағдайда көшіру үшін пайдаланылады. Бағдарламалаудың көмегімен шешім іс-әрекет бағдарламасына көрініс береді;
-жоспарлау жоспарды (бағдарламаны) атқарушыға (басқарылатын жүйеге) дейін жеткізумен.аякталады.
Ұйымдастыру. «Ұйымдастыру» функциясының мәні - өндірістік объект құрылымын және басқару құрылымын
алыптастыру мен тандауда. ұйымдастыруға сатылылықтың барлық деңгейінде басқарылатын жүйенің техникалық, экономикалык және ұйымдастырушылық косалқы жүйесін реттеу жөніндегі жұмыстар кіреді. Сонымен қатар осы функцияның көмегімен белгілі бір жағдайларда басқарылатын объектілердің іс әрекеті; яғни ұйымдастыру - бағдарламада (өндірістің даму жоспарында) қойылған міндеттерді жүзеге асыруға арналған басқару түрін айкындайды.
Әдебиеттер: [ 1; 2; 3; 4]
7 дәріс тақырыбы: Мектепті басқарудың ақпараттық технологиялары.
1.Пенитенциар басқармасы,ерекшеліктері
2. Пенитенциар мектептердің басқару жүйелері
Пенитенциар мектептің басқармасы басқару қағидасы, іс жүзінде оқу бөлімінің жетекшілігінің іске асыратын негізгі мақсаты мен талабы; басқару құралы басқарудағы әдістері.
Қоғам өмірінің барлық аумағындағы ұжымдық еңбегінің тұрақты әрекеттенетін мақсатты бағыттағы жүйесінің нәтижесінде жүзеге асатын басқару басшылық пен әкімшілік құзыретілігі бар іс-әрекетінің ерекше түрі болып табылады.
Пенитенциар мектептің басқармасы - тұтасымен ұжымға, яғни бөлінген қызметтестер мен оқушылардың құрылымы үшін және олардың іс-әрекетіндегі келісімге мақсатты бағытта ықпал жасар орын.
Педагогикалык басқарудың теориялық-әдістемелік тұғырында карау-бұл оның жүзеге асуындағы зандылық өлшемінде қарастыру деген сөз. Педагогикалык басқарудың зандылығын қарастыру қызметіне, қағидасына, әдіс пен құралына әрі қарай шығуға, оларды диалектикалық бірлікте зерттеуге жол ашады.
Ескерімдердің негізінде пенитенциар мектептің басқармасының ғылымдық негізгі әлеуметтік педагогикалық және оқушы ұжымының қойған міндетінің табысты шешілуі мақсатымен басқарудың. субъектісінің айқындаушы әсерінің қызметінің, қағидасының, әдісімен құралының бұл-оңтайлы жүйесі.
Педагогикалық басқарудың осындай маманданған педагогика көлемінде дамуына, көбінесе пенитенциар білімнің оқу бөлімдерінің басқармасында және пенитенциар техникалық мектептің басқармасында бөгет жасайды.
Педагогикалық басқарма педагогикалық ғылым анықтайтын оқыту әрекетінің қызметін жасөспірім буындары мен үлкен адамдары заңдылыққа сәйкес оқыту және тәрбиелеу басқармасы.
Педагогикалық басқарма өзінің қайталанбас объектісімен ерекшеленеді (Пенитенциар оқытудың оқушылар, окытушылары, шеберлері, білім ордасы, мектеп пен пенитенциар техникалық мектептің өзара іскерлігі, білімділік, ұйымның өндіріспен. ғылыммен, мәдениетпен және тағы да басқалары). Педагогикалык басқарма екі алуан түрлілігінен іс жүзінде және теориялық түрде көрсетеді.
Қазіргі сабақтын мәселесі, оқушылардың танымдық іс-әрекетінің белсенділігі, оқытудың пенитенциар бағыты әр оқытушының өзінің шеберлігін ұштау үстінде үзақ және берік үжымдық пен жекешелік жұмысын камтамасыз етеді. пенитенциар мектепте басқарушылық ұйымның сондай-ақ көп жан-жақты болып табылады:
Бірінші кұрамдас бөлігі - басқару қағидасы, яғни іс жүзінде оқу бөлімінің жетекшілігінің іске асыратын негізгі мақсат пен талабы;
Екінші күрамдас бөлігі - басқарудың міндетінің құрылымы болып табылады (оқу-тәрбие ісінін талдану; оқу бөлімінің жұмысының сарабын және есебі, бақылауы).
Үшінші құрамдас бөлігі - басқарудағы әдіс. Авторлар қатарының (Ю.А.Конаржевский, Ю.И. Васильев және тағы да баскалары) мектептің басқару әдістері негізінде міндеттердің солармен шешілуімен айырылады және басқа басқару жүйесінің әдісінен айрықша ажыратылады;
Осындай түрде Пенитенциар мектептің жетекшілерінің ісі әрекетінің үлгісіне ғылыми негізделген тәсіл үшін айқындалған өлшем белгі жасап шығару міндеті тұрады.
Кім басқару әдісінің үлгісі үшін талап ету сапалы белгілерді қарастыратын бірнеше жағдайда болып тұруы мүмкін, атап айтқанда, педагогикалық ұжым басқармасының арнайы ерекшелік есебі, басқарушылық істе әкімшілік жұмысының әдісі мен мақсат-міндетінің сәйкестігі; әдістер түрінің көрінуі оның мазмұнына сай келуі; басқару әрекетіндегі әдістердің өзар тәуелділігі және тығыз өзара байланыстылығы.
Пенитенциар мектептің басқармасында ақпараттық және ұйымдастырылған өзара байланыс қамтиды (облыс басқармасының қызметкері - пенитенциар мектептің басшысы – педагог мұнда Пенитенциар мектепте жасөспірім буынды оқыту мен тәрбиесі үшін мекемнің арнайы шығарғаны болып табылады, бұл жерде педагогикалық ғылымның зандары әрекет етеді: Міне, сондықтан Пенитенциар мектептегі басқару, ықпал етудегі негізгі кұралы болып тек қана тәрбиелі психологиялы-педагогикалық әдістер жатады;
Төртінші кұрылым бөлігі - басқару құралы болып табылады: статистикалык (санақтық), экрандық кескіндеме жоба құралы; динамикалық экрандық жобаның құралы; техникалық кұрал, басқарушылық еңбегінің техникалык жабдықталуы; басқаруда техникалык кұралды пайдалану құралы.
Осылайша пенитенциар мектептің басқаруының ғылыми негізі өзінің білім жүйесін қосады.
Пенитенциар мектептердегі басқарушылық ұйымдардың осындай тармақты кұрылымдарының болуы үйымдардың дұрыс өзара іскерлігін, олардың жұмыстарын үйлестіру және бұлардың әрқайсысының нәтижелі орындалуы және өзінің ерекшелік қызметінің салаларын талап етеді.
Пенитенциар және еңбекке баулу маманы бұл таратқаннан бәрінен бұрын адамға, еңбеккор үжымына бағытталган басқарманың адам әрекетінің әр түрлі жан-жактылығының болганынан болып отырганын және бола беретіндігін терең білуі кажет.
Басқарма кез-келген кәсіпорынның, мекеменің сонымен қатар білім жүйесіне нәтежиелі әрекет үшін қажет.
Экономикада нарықтық қатынастарға өту кезеңінін басты мәселесі басқарудың тиімді және иілгіш жүйесін құру болып табылады. Ол мыналардан тұрады:
1.Артықшылықты әкімшіліктен асық деңгейдегі
басқарудың экономикалык әдісіне ауысу:
2.Басқарудың кең демократияландырылуы;
1. Адамзат факторьіның активизациясы:
2. Нарықтық калыптасуы;
3. Өндіріс кұралдарымен биржалық саудаға өту;
6.Баға белгілеу реформасы
7. Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесінің қайта қүрылуы.
Осыдан басқару қызметіне деген талаптар едәуір ұлғаяды. Типтік талаптар негізінде дайындалатын нормативтік
кұжаттар нақты болып, әр деңгейдегі басқарушылар қызметтерінің қайталанбауын қадагалап отырулары кажет. Себебі бұл бір жағынан дара басқару принципінің бүзылуына, екінші жағынан-басқа басқарушы орындайды деген ниетпен қайталанатын қызметтер, тәртіп бойынша мүлдем орындалмайды.
Бөлімшелер басқарушылары жайлы ережелерде келесі тараулар болады:
I.Жалпы ережелер;
II.Міндеттемелер;
III Құқықтар;
IV. Жауапкершілік.
Мысалға, "Жалпы ережелер" тарауындағы "Өндірістік шебер (үста) ережесінде" ұста өзінің өндірістік учаскесінде толық құкықты басқарушы болып табылады делінген, оның лауазымының негізгі мәліметтері жинақталып, ұстаның, бағынушылығы анықталады (мекеме басшысына); білімнің минималды қажетті деңгейі белгіленген (жоғарғы, орта, арнайы, адамдармен жұмыс істеу ептілігі бар жоғары білікті жұмыскерлер).
"Міндеттемелер" тарауында міндеттемелер тізбесі көрсетілген:
-жоспарлы тапсырмалардың орындалуын қаматамысыз ету; участок, бригада, жеке жұмысшыларға берілген өндірістік тапсырамалардың дайындалуына қатысу;
-өндірістің уакытылы дайындығын камтамасыз ету; тапсырмалардың орындалуын тексеру;
-әрекет етуші заңдарға сәйкес участок қызметінің өндірістік және әлеуметтік мәселелерінің шешілуін ұйымдастыру;
-білікті жүйелі түрде көтеру;
-құжаттардың толтырылуына бақылау жасау;
-қауіпсіздік техникасы мен жұмысты жүргізуді ұйымдастыру бойынша бағынушы жұмыскерлерге нұсқау жүргізу;
-ескірген нормаларды еңбектік, өндірістік және технологиялык тәртіптердіц катаң түрде сақталуын қамтамасыз
ету;
- шығармашылық ынтаны дамыту және қолдау; өнімнің жоғарғы сапасын камтамасыз ету және тағы да басқалары.
"Құқық" тарауында ұста жұмыскерлерді босатуға; сыйақы жұмыскерлерді үсыну, тәтіп бұзушыларды жалақысы төмен лауазымға ауысгыру; істелмейтін кұрал-жабдықтармен жұмыстың орындалуын тоқтатуға; бекітілген графикке сейкес бағынушыларға демалыс тағайындауға; техникалық қауіпсіздік, еңбекті қорғау бойынша шаралар мен құрал-жабдықтың жөнделу жоспарын уақытылы орындалуын талап етуге; цех басшылыгынан айлық және он күндік өндірістік тапсырмалардың уақытылы берілуін, участокті қажетті материал, құралдар, тех кұжаттармен қамтамасыз етуін талап етуге; оған бағынышты жұмыскерлерден участоктің өндірістік қызметінің барлық сұрактары бойынша тапсырмалардын орындалуын талап етуге, үста коры каражаттарымен жоғары өндірістік көрсеткіштерге жеткен жұмыскерлерге сыйақы беруге құқығы бар деп айтылған.
"Жауапкершілік" тарауында ұста нағыз міндеттемелер ережесінмен жүктелген уақытылы орындалу мен сапасына жауапты делінген.
Басқа бөлімшелер басқарушылары үшін де аналогиялык ережелер дайындалады, мысалы "Бас инженер жайлы ереже"."Өндіріс бойынша кәсіпорын директорының орынбасары туралы ереже", "Өндірістік бригада мен бригадир туралы ереже", "Кәсіпорын директоры туралы ереже" және тағы да басқалары.
Лауазымды нұсқаулар қызметкерлердің міндеттері мен
құқықтарына накты шек қоюды камтамасыз етуге, белгілі еңбек
қызметгерін атқарғанда кайталанбауды камтамасыз етуге, түрлі
лауазымдарга ие қызметкерлердің жұмысында өзара байланысты
камтамасыз етуге мүмкіндік береді
"Жалпы білім" тарауында лауазымның жалпы негізгі мәліметтері көрсетілген: белгілі лауазымға ие қызметкер жұмыс істейтін бөлімше атауы; өз жұмысында пайдаланатын нормативтік күажаттар; оның бағынушылығы; лауазымға тагайындау және босату тәртібі; белгілі лауазым үшін білімнің минимальды кажетті деңгейі.
"Міндеттемелер" тарауында жұмыскердің қызметтік міндеттемелері аталып өтеді.
"Қүкык" тарауында жұмыскердің өкілеттілігі баяндалады. Мұнда оның шешім қабылдау, жұмысқа қажетті ақпарат алу, белгілі іс-әрекеттер орындалуына талаптар, бақылау жүргізу сиякты құқықтары көрсетіледі.
"Міндеттемелер" тарауында өз қызметінін нәтижелері үшін лауазымды тұлганың жауапкерілілігінің формалары мен мазмүны, сонымен қатар уақытылы шараларды қолданбауы қаралады.
Ережелер мен лауазымды нұсқаулар техникалық өндірістік, экономикалык, құрылыстық, кадрлық және басқа бөлімшелер бойынша кәсіпорындарда дайындалады.
Әдебиеттер: [1; 2; 5]
Дата добавления: 2014-12-19; просмотров: 243 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |