Читайте также:
|
Дақылдың суару мөлшері - бір гектар егістікке дақылды бір суарғанда берілетін ылғал көлемі.
Бұл көрсеткіш төмендегі формула арқылы анықталады:
, (2.27)
мұндағы: 
- топырақ қабатының көлемдік массасы немесе салмағы. Бұл құрғақ топырақтың бір текшеметр немесе бір текшесантиметр көлемінің салмағы, ол оның механикалық құрамымен байланысты. Бұл салмақ мөлшері көп жағдайда 1,3 – 1,6 т/м3 шамасында;
топырақтың белсенді қабаты. Аталған қабатта өсімдік тамырының негізгі (90 – 95%) құрамы орналасқан. Демек, суарудың басты мақсаты өсімдіктің осы негізгі тамырлары орналасқан топырақ қабатын ылғалмен қамтамасыз ету. Бұл көрсеткіш екі жағдайға байланысты анықталады. Біріншісі – дақылдың түріне сәйкес. Орта есеппен дәндік дақылдар (бидай, тары, сұлы т.б.) үшін топырақтың белсенді қабаты - 0,5 - 0,6м. Қант қызылшасы, мақта, жоңышқа үшін 0,7 – 0,9 м. Жеміс ағаштары өскен алқапта бұл көрсеткіш 1,2 – 1,5м.
Екіншісі - топырақтың белсенді қабаты дақылдың өсіп-өну дәуіріне сәйкес табылады. Дақылдың алғашқы өсу кезінде ол 0,2 - 0,3м болса, дақылдың жетіліп, пісу кезеңінде ол жоғары мәніне жетеді – 0,7 - 1,0м.
- топырақ қабатының ылғалды өзіне ұстап тұру мөлшерінің жоғарғы мәні. Бұл көрсеткіш негізінен топырақтың механикалық құрамымен байланысты анықталады. Осыған байланысты оның мәні саздақ топырақта жоғары, құмшауыт топырақтарда керісінше төмен. Сонымен бұл көрсеткіштің салмақтық дәрежедегі орташа мәндері 
10 - 30℅.
- топырақ қабатындағы ылғалдың ең төменгі дәрежесі. Бұл көрсеткіш осы мәннен төмен болғанда өсімдік өзіне керек ылғалды қажетті мөлшерде ала алмайды. Сөйтіп оның жапырақтары сарғайып, сола бастайды. Бұл көрсеткіш арнайы тәжірибелермен анықталады. Орта есеппен оның дәрежесі төмендегідей:
βmin = (0,7 - 0,85)βmax , (2.28)
Дата добавления: 2015-09-11; просмотров: 94 | Поможем написать вашу работу | Нарушение авторских прав |